Voor meer informatie over duurzaamheid in de varkenshouderij zie hoofdstuk:1.2.2. Duurzaamheid in de varkenshouderij.
Het duurzame verdienmodel in de varkenshouderij
Vion Food Group heeft in haar bedrijfsactiviteiten duurzaamheid hoog in het vaandel staan en rapporteert en publiceert daarover jaarlijks in haar MVO-verslag (MVO = Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen). In haar waardecreatiemodel laat Vion met al haar verschillende divisies en activiteiten zien hoe zij waarde creëert en werkt aan een duurzame toekomst.
Figuur 1.10 - Waardecreatie Model Vion Food Group. Bron: MVO Rapport Vion Food group 2021.
Met het oog op het bedrijf Vion en op het effect dat andere bedrijven binnen de keten op Vion hebben, heeft Vion een lijst gemaakt van MVO-thema’s die relevant zijn voor Vion. Dat zijn er in totaal 14: 7 sociale thema’s, 5 milieuthema’s en 2 economische thema’s. Om de materiële thema’s vast te stellen, heeft Vion een materialiteitsanalyse uitgevoerd, zie Figuur 1.11.
Figuur 1.11 - De Materialiteitsmatrix van Vion. Bron: MVO Rapport Vion Food group 2021.
De negen thema’s die in de rechterbovenhoek van de materialiteitsmatrix staan zijn de belangrijkste materiële thema’s voor Vion en haar stakeholders. Van deze negen thema’s waarbij Vion streeft de negatieve impact te minimaliseren of de positieve impact te vergroten, zijn volgens Vion de volgende zes thema’s het meest cruciaal voor het dagelijkse succes van het bedrijf:
- Voedselveiligheid
- Dierenwelzijn
- Werkgelegenheid en arbeidsomstandigheden
- Milieuvriendelijke veehouderij
- Traceerbaarheid en productintegriteit
- Eerlijke prijzen
Verkleinen Carbon Footprint van varkensvlees
Voor Vion is het een belangrijke vraag hoe hoog de CO2-footprint (CFP) van varkensvlees is en hoe de toeleveranciers van Vion, dus de varkenshouders, kunnen bijdragen aan verkleining van de CO2-footprint. In de varkenshouderij is de vraag belangrijk hoe de berekening geautomatiseerd zou kunnen worden. Van grote invloed daarbij is hoe varkenshouders staan ten opzichte van data, duurzaamheid en een dashboard waarop de CFP weergegeven kan worden.
Binnen het project Duurzaam Vlees, Natuurlijk! is er in opdracht van Vion een inventarisatie gemaakt welke data vanuit varkenshouders nodig zijn om de CFP te berekenen. Relevante databronnen hebben betrekking op diergegevens, voergegevens, energiegegevens en mestgegevens. Het merendeel van deze data is digitaal beschikbaar, maar er zijn ook nog enkele knelpunten met betrekking tot het beschikbaar stellen van de benodigde data. Zo zijn nog niet alle databronnen digitaal, is de data soms lastig te achterhalen doordat een bedrijf meerdere bedrijfstakken kan hebben en is het niet altijd duidelijk of de gevraagde data voor de CFP ook daadwerkelijk door de dataleveranciers verstrekt kunnen worden.
Ten tweede is van belang wat de mening van varkenshouders is ten opzichte van het registreren en delen van data. Varkenshouders hebben behoefte aan digitalisering met betrekking tot de registratie van data; dit maakt het overzichtelijker en zorgt er ook voor dat er minder fouten worden gemaakt bij het invoeren van data. Ook hebben varkenshouders over het algemeen geen moeite met het delen van hun data met externe partijen, mits het duidelijk is voor wie de data bestemd is en wat er met de data gedaan gaat worden. Tevens willen varkenshouders er iets voor terug krijgen als ze data beschikbaar stellen aan externe partijen. Dit hoeft niet direct een financiële tegemoetkoming te zijn maar moet uiteindelijk wel positief zijn voor het bedrijfsresultaat.
Varkenshouders geven aan behoefte te hebben aan de CFP-berekening, maar vinden dit niet het belangrijkste duurzaamheidsaspect. Onder duurzaamheid verstaan de varkenshouders vooral aspecten zoals efficiënte productie, geen verspilling en een lagere impact op het milieu. Varkenshouders geven aan dat duurzaamheid belangrijk is, maar het moet wel financieel haalbaar zijn. Het verdienmodel van het bedrijf moet leidend blijven. Specifiek geven varkenshouders aan energieneutraliteit, voerefficiëntie en verantwoord medicijngebruik belangrijk te vinden. De concrete ambities op het gebied van duurzaamheid liggen voornamelijk bij installatie van zonnepanelen en de verplichte duurzaamheidsinvesteringen zoals luchtwassers.
In het onderzoek van Vion is ook gevraagd of de dataterugkoppeling kan plaatsvinden via een dashboard. Momenteel maken varkenshouders nog geen gebruik van een dergelijk duurzaamheidsdashboard. Wel hebben zij een app waarin ze de resultaten met betrekking tot zonnepanelen kunnen inzien (indien van toepassing). Varkenshouders geven wel aan dat ze het belangrijk vinden dat als duurzaamheidsaspecten in het dashboard terugkomen, deze moeten overeenkomen met de materialiteitsmatrix van Vion. Tenslotte geven de varkenshouders aan dat het dashboard vooral overzichtelijk moet zijn met een duidelijk gebruik van kleuren (rood – groen – oranje) en niet te veel cijfers. Het beschikbaar maken van het dashboard via een app is ook gewenst.
Duurzaamheid in de knel met consument
Een duurzame vleesproductie is soms lastig om te realiseren. Wensen van consumenten en het betalen van een hogere prijs voor duurzame producten gaat in de praktijk niet altijd goed. Onderstaande documentaire toont de uitdagingen waar varkenshouders tegenaan kunnen lopen bij het verduurzamen van hun bedrijf als de consument niet zit te wachten op een duurzamer, en daardoor duurder stukje vlees.
Pointer - Hoe moet de landbouw vergroenen als de consument niet betaalt?
