| Inhoudsopgave | ||||
|---|---|---|---|---|
|
| Informatie |
|---|
Je vindt de informatie in dit subthema in tekst en filmpjes. Tekst in lichtblauw is geschreven voor mbo, tekst in het groen is geschreven voor hbo, en de rest van de tekst is geschreven voor alle lezers. |
...
1.1. Vergroten van de betekenis van openbaar groen in woonwijken
(mbo & hbo)
Leerdoel mbo en hbo:
Je kunt voorbeelden geven hoe de betekenis van het openbaar groen in woonwijken vaak vergroot kan worden.
Je weet dat de betekenis van groen dat door bewoners en bedrijven is aangelegd voor bewoners groter is, en dat zij er meer betrokkenheid bij voelen.
...
Het gaat hierbij om maatwerk: het groen zo maken dat het past bij specifieke wensen van bewoners. Daardoor kan het voor hen veel meer betekenis krijgen[i]. Het maakt dat bewoners meer verbinding met het groen voelen[i]. Daarbij krijgt het groen ook duidelijk meer betekenis voor bewoners als ze het zelf aanleggen in plaats van dat de gemeente dat doet. Wat je betekenisvol of waardevol vindt, maakt dat je er op een andere manier naar kijkt en over denkt. Dat groen en natuur voor mensen een bepaalde waarde heeft, is een belangrijk aspect van het groen of de natuur. In de literatuur over mens en natuur (‘sociaalecologische systemen’) is dit onderbelichti. De waarde van groen hangt samen met hoe mensen het groen gevoelsmatig beleven. Iedereen kent en ervaart groen op zijn eigen manier[ii] en vormt het naar eigen inzicht of waarden als men er kans toe krijgt. Daarom is het belangrijk om bewoners te betrekken bij het groen in hun buurt. Daarbij moet de gemeente natuurlijk ook een publiek belang waarborgen: behoud en integratie van natuur en groenstructuur in verstedelijking[iii].
...
Afbeelding 6 Natte ecologische verbindingszone op een bedrijventerrein
Leerdoel hbo:
Je herkent het verschil tussen groen dat de gemeente beheert en groen dat bewoners en bedrijven bedenken en beheren.
Je ziet in Afbeelding 1 tot Afbeelding 6 groen dat door bewoners respectievelijk een bedrijf is aangelegd. Hoewel ook gemeenten de laatste jaren wel vernieuwend zijn in termen van bijvoorbeeld veelkleuriger plantsoenbeplanting of meer op de natuur gericht bermonderhoud, waarbij minder wordt gemaaid of wordt gemaaid pas nadat het zaad uit de planten gevallen is. Het groen op de afbeeldingen is wat de bewoners of bedrijven zelf graag wilden. Zij wilden bijvoorbeeld een detail dat een gemeente voor die locatie niet kan betalen, een sortimentskeuze die anders is, of een innovatie die de overheid nog niet bedacht had. De voorbeelden verduidelijken dat er een grotere betekenis van lokale groene ruimte kan zijn voor de samenleving.
Ook zijn er ervaringen dat bewoners op de bres staan voor het groen dat ze zelf intensief gebruiken of gemaakt hebben. Dat zou de kans wat kunnen verkleinen dat het groen wordt opgeofferd aan stedenbouw (een extra woning of bedrijfsontwikkeling, weg, parkeerplaatsen, een school, een ziekenhuis of andere publieke zaken).
1.2. Ecosysteemdiensten
(mbo & hbo)
Leerdoel mbo en hbo:
Je kent het begrip ecosysteemdiensten en kunt voorbeelden noemen die bijdragen aan de kwaliteit van de woonomgeving.
...
Als je goed kijkt, vind je in deze figuur ook de betekenissen van het groen op de foto’s van paragraaf 1.1 terug: de culturele diensten (gezondheid, recreatie), primaire productie (voedsel), regulerende diensten (waterregulatie), reinigend vermogen en biodiversiteit. Er is nog veel meer mogelijk dan je op de zes foto’s ziet.[1v]
1.3. Groen is van belang voor verschillende organisaties, Beheer en Onderhoud betaalt
(hbo)
Leerdoel hbo:
Je kent organisaties die bij ecosysteemdiensten gebaat zijn, zoals een zorginstelling of waterschap.
Gewoonlijk draagt de gemeentelijke dienst Beheer en Onderhoud de kosten voor het onderhoud van het openbaar groen in dorp of stad. Zoals je onder ‘Vergroten van de betekenis van openbaar groen’ en ‘Ecosysteemdiensten’ las, kan groen veel verschillende ecosysteemdiensten leveren. De investeringen door de dienst Beheer en Onderhoud dragen doorgaans bij aan het behalen van de doelen van andere organisaties. Zo draagt het groen bij aan doelen in het sociale domein. Hierbij kun je denken aan sociale cohesie, veiligheid, geestelijke en lichamelijke gezondheid en werkgelegenheid. De gezondheidsorganisaties, gemeentelijke diensten Sociale Zaken, de politie en het UWV bijvoorbeeld, vinden dit belangrijke thema’s. Het gaat hier om de ‘social return’ op investeringen. Wanneer het groen ook is ingericht om het regenwater op te vangen, kan het ook nog eens het rioleringsnet ontlasten en bijdragen aan het waterbeheer. Daar heeft de dienst leidingen of gemeentereiniging, een waterschap of hoogheemraadschap weer baat bij. En de natuurorganisaties en gemeentelijke ecologen streven naar meer biodiversiteit in de groene ruimte.
Je kunt als groenbedrijf bij deze organisaties of bij een procesmanager van de gemeente opdrachten proberen te verkrijgen, wanneer je in de woonomgeving ook aan hun doelen bijdraagt. Je moet hiervoor goed kunnen schakelen tussen behoeften en zeggenschap van de verschillende diensten. Je neemt dan een andere rol in dan wanneer je alleen in opdracht van de dienst Beheer en Onderhoud via een beeldbestek het openbaar groen onderhoudt (zie Kennisthema `Samenwerking en contracten’). Je moet meer overleggen en afstemmen.
[1] Aalbers en Bezemer, 2005, Bewonersinbreng in Groen I.
Aalbers, Luttik, De Haas, Pijls, 2015, Policy innovation by and for non-state initiatives in green open space. SJRD.
Aalbers, Kamphorst, Langers, 2019 Bedrijfs- en burgerinitiatieven in stedelijke natuur. Hun succesfactoren en knelpunten en hoe de lokale overheid ze kan helpen slagen. WoT Technical Report 118
...
[i] Aalbers, C., Luttik, J., De Haas, W., Pijls, H. (2015) Policy innovation by and for non-state initiatives in green open space. Spanish Journal of Rural Development, Vol. VI (3-4): 121-150
...
[iv]Planbureau voor de Leefomgeving. 2012 Wat natuur de mens biedt. Ecosysteemdiensten in Nederland
[v] Aalbers, C. & Bezemer, V. (2005). Bewonersinbreng in Groen I. Participatief onderzoek van buurtgroen in Osdorp en Deelgemeente Noord en de basis voor samenwerking met bewoners. Alterra-rapport 1187. Alterra, Wageningen
Aalbers, C., Luttik, J., De Haas, W., Pijls, H. (2015) Policy innovation by and for non-state initiatives in green open space. Spanish Journal of Rural Development, Vol. VI (3-4): 121-150
Aalbers, Kamphorst, Langers, 2019 Bedrijfs- en burgerinitiatieven in stedelijke natuur. Hun succesfactoren en knelpunten en hoe de lokale overheid ze kan helpen slagen. WoT Technical Report 118