Klimaatrisico – droogte, wateroverlast, temperatuurstijging en ziekten & plagen |
Agroforestry heeft invloed op het microklimaat op perceelsniveau, evenals op ziekten en plagen, en kan zowel positieve als negatieve effecten hebben. Het gewijzigde microklimaat beïnvloedt bijvoorbeeld de waterbeschikbaarheid, kans op wateroverlast, droogte, en de lucht- en bodemtemperatuur. De mate van dit effect is afhankelijk van de perceelsinrichting en de combinatie van gewassen of vee met de boomsoort.We spreken over agroforestry als houtige, meerjarige gewassen (bomen en struiken) bewust op eenzelfde perceel worden gemengd met akkerbouw, groenteteelt of grasland. De houtige gewassen kunnen voor meerdere doeleinden geplant worden. Bijvoorbeeld voor de productie van fruit, noten of hout. Doordat er voor meerdere doeleinden geplant kan worden, bestaan er ook veel verschillende agroforestrysystemen: eigenlijk zijn de mogelijke combinaties oneindig. Bomen of houtige gewassen kunnen bijvoorbeeld in brede of smalle stroken geplant worden tussen stroken verschillende akkerbouw- of groentegewassen. Een andere vorm van agroforestry is bijvoorbeeld veeteelt met buitenloop voor de dieren onder verspreid geplaatste bomen of struiken. |
Definities
Integrated Crop Management biedt een systematische aanpak om ziekten, plagen en onkruiden effectief te beheersen, inclusief de toenemende uitdagingen door klimaatverandering. Het doel is om dit te realiseren met een zo minimaal mogelijke inzet van gewasbeschermingsmiddelen. |
Definities |
Integrated Crop Management (ICM) is een overkoepelende aanpak die gericht is op het bevorderen van gewasgezondheid met minimale inzet van gewasbeschermingsmiddelen. Beheersing van ziekten, plagen en onkruiden vindt plaats door in te zetten op:
Ondersteunende technieken helpen om deze strategieën te realiseren. ICM fungeert als een checklist en raamwerk om alle mogelijkheden te benutten voor het telen van gezonde gewassen met zo weinig mogelijk inzet en afhankelijkheid van gewasbeschermingsmiddelen. Daarbij wordt bijvoorbeeld zoveel mogelijk gebruikgemaakt van natuurlijke plaagbestrijdingsmechanismen.
De ICM-strategie combineert verschillende maatregelen binnen vijf pijlers:
Binnen deze pijlers wordt een gebalanceerde strategie ontwikkeld om de impact van ziekten, plagen en onkruiden te minimaliseren. Deze strategie richt zich op het voorkomen van de vestiging van schadelijke organismen in het veld, het beperken van schade als ze toch aanwezig zijn, en het beheersen van hun verdere verspreiding.
ICM maakt ook gebruik van ondersteunende technieken om de effectiviteit van maatregelen te beoordelen en beslissingen te optimaliseren. Door een zorgvuldige afweging van beschikbare methoden te maken, integreert ICM de meest geschikte maatregelen tot een duurzame aanpak van gewasbescherming. (https://www.wur.nl/nl/onderzoek-resultaten/dossiers/dossier/integrated-crop-management-icm.htm ) |
Potentiële voor- en nadelen | ||
Voordelen (+) | Nadelen (-) | |
|
|
|
Toepasbaarheid
Kosten |
De kosten en baten van agroforestry ICM zijn sterk afhankelijk van het gekozen systeem. Boomsoorten die voornamelijk voor houtproductie worden gebruikt, zijn doorgaans minder winstgevend dan fruit- of notenbomen. Fruit- en notenbomen vergen echter meer zorg en aandacht (en dus meer arbeid) tijdens de groei. De integratie van bomen in het bestaande landbouwsysteem vraagt vaak om investeringen in nieuwe machines. Bovendien moet er rekening mee worden gehouden dat de meeste bomen in de eerste jaren (soms zelfs tot wel 10 jaar, zoals bij walnoten) weinig opbrengst genereren. Een mogelijke oplossing voor de lange aanloopperiode is het aanplanten van kleinfruit (bijvoorbeeld bessen) of kruiden tussen de bomen, wat al binnen enkele jaren productie kan opleveren. Er zijn verschillende rekentools voor agroforestry die door adviesbureaus worden gebruikt om ondernemers te adviseren. Deze tools proberen concrete inschattingen te maken van de financiële opbrengsten en kosten, zodat ondernemers beter geïnformeerde beslissingen kunnen nemen. De getallen (zoals oogstopbrengsten of prijzen) die in de rekentools worden gebruikt, zijn echter vaak slechts grove schattingen, omdat de agroforestrysystemen in Nederland nog relatief jong zijn. Het zal naar verwachting nog enkele jaren duren voordat berekeningen kunnen worden gemaakt met op werkelijkheid gebaseerde oogst- en prijsgegevens. |
Ervaring uit het veld |
|
Aandachtspunten bij uitvoering |
Bomen en struiken zijn meerjarige gewassen, waardoor het cruciaal is om vooraf grondig na te denken over de selectie van boomsoorten, het kiezen van geschikte boomtypes, het succesvol planten van de bomen, evenals de juiste afstand, oriëntatie, drainage en grondsoort van het gebied. |
Effectiviteit |
 |
de doelen die je wilt bereiken en de keuzes die je maakt binnen deze aanpak. Omdat ICM geen vaste blauwdruk is, kunnen de kosten variëren. In de praktijk proeven van de WUR zien we dat het weglaten van bepaalde gewasbeschermingsmiddelen kan leiden tot meer handmatig werk, bijvoorbeeld bij onkruidbeheersing, of tot een lagere opbrengst als gekozen wordt voor een resistent ras met een lagere potentiële opbrengst. Daarnaast brengen activiteiten zoals scouting ook extra kosten met zich mee. Tegelijkertijd kan ICM leiden tot kostenreductie, bijvoorbeeld wanneer bewuster gebruik van middelen resulteert in minder bespuitingen. |
Ervaring uit het veld |
|
Aandachtspunten bij uitvoering |
|
Effectiviteit |
 |
|
Achtergrondinformatie |
dossier/integrated-crop-management-icm.htm Project: Integrale gewasbescherming voor akkerbouw op zand Factsheet: Integrale gewasbescherming voor akkerbouw op zand |