Planten kunnen zich op verschillende manieren verdedigen tegen een aanval van ziekten of plagen. Direct door, chemische of structurele eigenschappen aan te passen. Zo kan bladdikte, -stevigheid en de compositie van het bladoppervlak (aanwezigheid van een waslaag en/of beharing) een effect hebben op de vraat, eileg en/of mobiliteit van plagen en natuurlijke vijanden, en het infectieproces door plantpathogene schimmels en bacteriën beïnvloeden. Bladbeharing werkt hinderend voor de loopactiviteit van de meeste mijten en insecten. Tevens kan het het vraatgedrag beïnvloeden. Haartjes op het blad kunnen stoffen uitscheiden met een afwerende, toxische en/of kleverige werking. Ook kunnen planten stoffen aanmaken die een remmende werking hebben op plantbelagers, zoals fenolen, terpenen en alkaloïden, en verdedigingseiwitten zoals glucanase en proteinase-remmers. Een plant kan zich ook op een indirecte manier verdedigen. Door bijvoorbeeld plaag-geïnduceerde geurstoffen te produceren die door natuurlijke vijanden worden gebruikt om hun prooi of gastheer te vinden. Of door nectar te produceren die als aanvullende voedselbron geld voor natuurlijke vijanden.
De meeste verdedigingseigenchappen van de plant hebben zowel een vast component als een induceerbaar component. Het induceerbare component wordt getriggered door biotische en abiotische factoren. Afweerroutes worden geactiveerd na een aanval van een plantbelager. Verschillende factoren, onder andere lichtspectra, kunnen de plant ‘primen’ om sneller en sterker te reageren op een aanval van een plantbelager. Dezelfde factoren kunnen de afweerroutes tot op zekere hoogte ook direct induceren zonder de tussenkomst van een plantbelager. Dit komt omdat een aantal secundaire plantenstoffen zowel een verdedigingsfunctie heeft tegen ziekten en plagen als een functie in de respons op hitte, droogte en UV-licht. Licht speelt een rol in het beïnvloeden van een heel scala aan defensieve planteneigenschappen.
De lichtintensiteit, -samenstelling en daglengte kunnen invloed uitoefenen op de geïnduceerde plantweerbaarheid. De lichtintensiteit beïnvloed de hoeveelheid suikers die geproduceerd worden. Deze suikers kunnen in het secundair metabolisme worden omgezet in stoffen die plantweerbaarheid verhogen. Maar suikers kunnen ook het voedingsgedrag van plagen stimuleren . Een lagere hoeveelheid licht of de complete afwezigheid van licht, leidt in veel gevallen tot verminderde afgave van geïnduceerde geurstoffen. Er zijn verschillende studies die laten zien dat een lage verhouding tussen rood en verrood licht de plant gevoeliger maakt voor ziektes en plagen. Deze verhouding vertelt de plant of deze in competitie is met andere planten voor licht. De "shade avoidance response" (schaduw vermijding) is een adaptatie van de plant om competitie door buurplanten voor te zijn door een investering in versnelde groei. Deze versnelde groei gaat ten koste van de verdediging van de plant. UV-B licht kan deze door lage rood-verrood licht verhouding geïnduceerde schaduw-vermijdingsrespons tegengaan. Een studie veronderstelt dat aanvullend UV-B licht tussen planten een veelbelovend alternatief zou kunnen vormen om gewasbescherming tegen plaaginsecten te verbeteren. Ze stellen ook dat extra blauw licht de UV-B response zou kunnen verhogen doordat er meer suikers beschikbaar komen uit de fotosynthese die gebruikt kunnen worden in de plantweerbaarheid.
De verdedigingsmechanismen van de plant beïnvloeden niet alleen de ziekten en plagen zelf, maar ook de natuurlijke vijanden. Zo hinderen haren ook het zoekgedrag van natuurlijke vijanden. Verschillende soorten natuurlijke vijanden leggen daarnaast hun eitjes in het plantenweefsel, een aantal soorten roofwantsen en roofmijten kunnen zich tevens met plantsap voeden.
