Stikstof (N) is een belangrijke voedingsstof voor plantengroei en essentieel voor de vorming van eiwitten, samen met fosfaat. Op landbouwbedrijven wordt stikstof aangevoerd, met name in de vorm van voer en meststoffen. Deze stikstof wordt op het landbouwbedrijf omgezet, bijvoorbeeld van voer in dierlijke producten en mest en van mest via de bodem weer naar gewassen. Bij deze omzettingen vinden verliezen plaats met negatieve gevolgen voor het milieu: een deel van de stikstof vervluchtigt in de vorm van ammoniak (wat bijdraagt aan N depositie op natuur), een deel wordt omgezet tot lachgas (wat bijdraagt aan de opwarming van de aarde) en een deel van de stikstof kan via uit- en afspoeling terecht komen in grond- en oppervlaktewater (en op die manier bijdragen aan eutrofiering en vervuiling van drinkwater).Door bedrijfsvoering aan te passen kunnen boeren dit soort stikstofverliezen beperken.
Om deze omzetting en verliezen van nutriënten inzichtelijk te maken, wordt in dit project een kringloopschema (ofwel balans) gebruikt (zie figuur 1). Hierbij wordt onderscheid gemaakt in:
De bodem-gewas balans: betrekking hebbend op de verliezen die in het gewas en de bodem van het bedrijf plaatsvinden. Op akkerbouwbedrijven is alleen sprake van deze component.
De voer-dier-mest balans: betrekking hebbend op de verliezen die plaatsvinden in de stal en bij opslag van mest en voer. Bij veehouderij bedrijven zonder grond is alleen sprake van deze component.
De bedrijfsbalans: betrekking hebbend op alle verliezen in beide componenten. Bij bedrijven waarbij op eigen grond voer wordt geproduceerd voor het vee (bv. melkvee) wordt alleen naar de aanvoer en afvoer van het totale bedrijf gekeken en hoeven de interne stromen (voer en mest voor eigen gebruik) niet te worden berekend. Bij bedrijven zonder dierlijke productie is de bedrijfsbalans gelijk aan de bodembalans. Bij bedrijven zonder grond is deze gelijk aan de voer-dier-mest balans.
...
In de praktijkpilots worden de volgende KPI's getest:
Het bedrijfsoverschot (kg/ha) is het verschil tussen de aanvoer van stikstof buiten het bedrijf en de afvoer van stikstof in producten . Het bodemoverschot is het verschil in de aanvoer naar de bodem met meststoffen en de afvoer met het gewas. De N-benutting dieren is de afvoer in producten gedeeld door de aanvoer in voer.
Met het verlagen van het bedrijfsoverschot wordt gestuurd op efficiënt gebruik van stikstof in grondstoffen en het beperken van de totale stikstofbelasting naar lucht, grond- en oppervlaktewater. Het bodemoverschot stuurt specifiek op verliezen uit de bodem naar lucht en grond- en oppervlaktewater. De KPI N-benutting dieren stuurt op het verbeteren van de stikstofbenutting in het voer en daarmee op het beperken van de hoeveelheid stikstof in aangevoerd voer en het verlagen van de hoeveelheid stikstof in de mest.
...
Deze wiki is in aanbouw. In de komende tijd zullen geregeld updates plaatsvinden door middel van het toevoegen van KPI’s, sectoren en informatie per KPI.
KPI stuurt op
Deze KPI brengt in beeld hoeveel stikstof achterblijft in de bodem en potentieel kan bijdragen aan eutrofiëring van grond- en oppervlaktewater. Het bodemoverschot stikstof is het deel van de stikstofaanvoer naar de bodem dat niet is afgevoerd met het geoogste gewas. Dit overschot blijft onbenut in de bodem achter en kan uitspoelen naar het grondwater en afspoelen naar het oppervlaktewater. Het deel van het bodemoverschot dat verloren gaat naar het water is afhankelijk van de grondsoort, de waterstand en het gebruik. De uitspoeling neemt doorgaans toe in de volgorde veen- klei-zand en neemt toe naarmate de grondwaterstand dieper is.
Relevante sectoren | |
 |  |
| Informatie |
|---|
Definitie KPIHet verschil tussen aanvoer uit meststoffen, weidemest (melkveehouderij), depositie, biologische binding en veenmineralisatie en afvoer van het gewas en ammoniakemissie, uitgedrukt in kg per ha bedrijfsareaal. |
| Uitvouwen | ||
|---|---|---|
| ||
 |
Status KPI
Sector | Status KPI |
|---|---|
 |  |
 | |
Uitgebreide definitie
De KPI geeft het stikstof bodemoverschot per ha weer voor bedrijven met gewassen en voor bedrijven met gewassen en vee.
Het bodemoverschot is het verschil tussen aan- en afvoer naar het gewas.
Aanvoer | Akkerbouw | Melkveehouderij |
|---|---|---|
Kunstmest |  | |
Toegediende organische mest | | |
In de weide uitgescheiden mest | | |
Depositie | | |
Biologische binding door vlinderbloemigen | | |
Mineralisatie van veengronden | | |
Afvoer | Akkerbouw | Melkveehouderij |
|---|---|---|
Geoogst ruwvoer, gewas | | |
Opname door weidend vee | | |
Ammoniakemissie uit meststoffen en gewasresten | | |
In de weide uitgescheiden mest bevat ook excretie door ganzen. Geoogst ruwvoer bevat ook vraat door ganzen.
Meer over deze KPI
| Paginaboom | ||||
|---|---|---|---|---|
|