...
Je bereikt dit door ervoor te zorgen dat de koe niet teveel eiwit binnenkrijgt in verhouding tot de energie (koolstofrijke voercomponent). Als eiwit en energie niet in balans zijn in de pens en je voert een eiwitoverschot dan leidt dit tot meer ureum in het bloed, in de melk en in de urine. . Een hoog ureum in het bloed belast de organen van de koe zwaar en leidt dus ook tot een verminderde levensduur. Koeien die niet optimaal op de pens worden gevoerd (balans tussen onbestendige energie en onbestendig eiwit) leveren ook geen goede optimale kwaliteit (drijf)mest (zie verder par. 2.3.3). Ook de beschikbaarheid van sporenelementen speelt een rol bij het goed functioneren van de pens.
Voor een goede eiwitbenutting is niet alleen een goede samenstelling van het rantsoen nodig. De koe moet ook volledig als herkauwer kunnen functioneren. Een voldoende structuurrijk voer geeft tijdig een signaal van voldoende verzadiging: tijd om te herkauwen ! Tijdens het herkauwen heeft het speeksel een belangrijke rol bij het reguleren van de zuurtegraad in de pens (voorkomen van pensverzuring) en de herbenutting van de ureum. Dat werkt zo: bij de eiwitvertering in de pens wordt ammoniak gevormd. Dat komt voor een deel via de penswand in het bloed en wordt getransporteerd naar de lever. In de lever wordt ammoniak omgezet in ureum. Via speeksel wordt het gerecycled. Ook het koe-comfort koecomfort heeft invloed: de koe moet een plek kunnen vinden waar zij graag gaat liggen om te herkauwen, zowel in de wei als in de stal. Hoge eisen aan dierenwelzijn betalen zich dus ook uit in een betere voer-benutting voerbenutting en dus hogere efficiëntie.
Een advies is om ook in de periode dat de koeien vers jong gras kunnen grazen aanvullend structuurrijk voer aan te bieden, zoals hooi of ruw kruidenrijk gras uit beheersgebieden. Dat dient vooral de penswerking, en daarmee de N-benutting.
Een matige voer-benutting voerbenutting is ook te zien (en te ruiken ….) aan de mest: te dun, afwijkende kleur, zichtbare voerresten in de mest. Dat wijst allemaal op een niet optimaal rantsoen met een lage N-efficiëntie. Stevige mest met een goede kleur (niet te licht, niet te donder) en met weinig onverteerde resten wijst op een goede pensvertering en dus hoge efficiëntie (zie verder par. 2.3.3 over mestkwaliteit).
In de Verdieping vind je Voeren met boerenverstand, waarin alle basiskennis over voeren en voederrantsoen is samengebracht. Hieraan is een online tool gekoppeld, de Rantsoenwijzer. Daarmee kun je in je eigen bedrijfssituatie het optimale rantsoen berekenen. De benadering is echter wel ‘gangbaar’, en de tool is niet gratis. In de publicatie Met eigen ruwvoeder sturen naar 100% biologisch voeder wordt deze basiskennis vertaald naar de biologische melkveehouderij. Optimale benutting van schaars eiwit staat daarin centraal.
...
De SKAL-regels voor voer voor schapen en geiten zijn dezelfden als voor de rundveehouderij. Schapen en geiten zijn ook herkauwers. De afwegingen die biologische melkveehouders w.b. rundvee maken, dus vooral sturen op eiwit-benutting (N-efficiëntie), gelden in grote lijnen ook voor schapen en geiten.
| Informatie |
|---|
Verdieping
voeren met gras, kruidenrijk grasland
weer maaien met de maaibalkGras en grasklaver worden meestal ‘gewoon’ met de cyclomaaier gemaaid. We zien echter een herwaardering van maaien met de maaibalk, of messenbalk. De maaibalk knipt het gras/klaver/kruiden netjes af, in plaats van rafelig, en kwetst het maaisel minder. Dat betekent behoud van voerwaarde en een snellere en betere hergroei. Ook is het gewicht minder, het brandstofverbruik minder, en de overlevingskans voor insecten is beter. Daarover gaat https://wiki-groenkennisnet.atlassian.net/wiki/spaces/BB/pages/edit-v2/11862075#weer-maaien-met-de-maaibalk van ‘burgerboerderij’ De Patrijs in Lochem. samenstelling rantsoen melkvee
samenstelling rantsoen melkvee Behalve in echte ‘pure graze’ systemen wordt altijd iets van krachtvoer naast en in aanvulling op het grasrantsoen (vers, gekuild, gedroogd) gevoerd. Dat kan een zelf geteeld voedergewas zijn, b.v. voederbiet en/of een eiwitrijk gewas (zie hieronder). Er is ook biologisch mengvoer (brok) in de handel. Een aantrekkelijke mogelijkheid is zelf samenstellen uit enkelvoudige grondstoffen (N.B. info van commerciële aanbieder). eiwit van dichtbij, alternatieven voor import/inkoop van voedereiwit
houtige gewassen, voederhagenEr is steeds meer aandacht voor de waarde van houtige gewassen op en rond het weiland: als landschapselement, als veekering, voor schaduw, maar ook als voedergewas. Koeien nemen graag een hapje uit de haag ! Zij kunnen aanvullende mineralen uit houtige gewassen opnemen en er zijn aanwijzingen dat koeien bepaalde gewassen ook eten als een vorm van medicijn. Speciale voederhagen zijn ingericht op die functies van aanvullend voer en medicinaal gebruik. Veel informatie over het aanleggen van een voederhaag: https://www.biojournaal.nl/article/9682211/ontwerpkaart-prefab-voederhaag-een-hapklare-haag-voor-koe-boer-en-omgeving/?utm_medium=email voorgekiemde granen voerenEen nieuwe ontwikkeling in de pluimveehouderij is het voeren van voorgekiemde granen. Dit maakt onder meer een betere benutting van het eiwit in de granen mogelijk, en daarmee een verminderd aandeel 'eiwit van ver', zoals geïmporteerde soja. Daarover gaat het artikel granen kiemen in de praktijk . N.B. informatie van commerciële aanbieder. voederbietenAls alternatief voor snijmais kunnen voederbieten voor de bio-melkveehouderij een interessant alternatief zijn: De biologische voederbiet: krachtvoervervanger en aanvulling op bouwplan N.B. informatie van commerciële aanbieder. sorghumEen nieuwe ontwikkeling is de teelt van sorghum (gierst) naast en in aanvulling op snijmais. Sorghum heeft een aantal voordelen: goede en diepe doorworteling, daardoor minder droogte-gevoelig, lagere N-behoefte en een interessant wisselgewas met ziekte-onderdrukkende eigenschappen in mais als volggewas. zonnebloemenOok de teelt van zonnebloemen heeft potentie als ruwvoer: https://www.ccbt.be/nl/nieuws/rassenproef-zonnebloem-als-ruwvoergewas-voor-biologisch-melkvee . basiskennis: kennisdossiers (gangbaar) |