Onderzoek heeft aangetoond dat met gecoat (low emission & AR) dubbelglas als hoogisolerend kasdek een aanzienlijke energiebesparing bereikt kan worden (Venlow Energy kas). Echter, telen onder dubbelglas heeft invloed op het kasklimaat en het gewas.
Door dit glas zal de kas sneller opwarmen maar ook langzamer afkoelen. In de winter is dat juist de bedoeling maar in de zomer kan de etmaaltemperatuur hoger uitkomen. Je zult meer moeten ventileren waardoor je wat meer CO2 kwijt raakt. Ook kan het dan lastiger zijn om in de zomer het vocht vast te houden.
Onder dubbelglas zal de luchtvochtigheid regelmatig hoger oplopen dan gewenst, vanwege minder condensatie aan het dek. Daarom is een installatie waarmee de kaslucht ontvochtigd kan worden onontbeerlijk. Een systeem waarmee buitenlucht kan worden ingeblazen, zoals die centraal staat in Het Nieuwe Telen, biedt perspectief. Deze zal echter op een aantal momenten per jaar, bij warme vochtige buitenomstandigheden, niet voldoen. Verwarmen van de kas lijkt dan (net als in de huidige praktijk) de enige optie. Koeling lijkt onder dubbelglas op substantieel meer momenten nodig voor een goede teelt dan onder enkel glas. Bijkomend voordeel is dat dan ook de ontvochtigende werking van de koeling benut kan worden.
In de praktijk zijn er een aantal proeven uitgevoerd met telen onder een hoogisolerend kasdek voor enkele glasgroentengewassen zonder assimilatiebelichting. De resultaten worden hieronder beschreven:
Komkommer
Met een hoogisolerend kasdek met moderne coatings en een nieuwe klimaat regelstrategie kan tijdens een komkommer teelt 60% energie bespaard worden. Experimentele resultaten bevestigen deze model berekeningen. De hoeveelheid licht is vooral in de winter hoger voor dit kasontwerp met dubbel glas, aangezien er geen tot zeer sporadisch schermen gebruikt hoeven te worden gedurende de dag om energie te besparen.
Tomaat
Met een hoogisolerend kasdek met moderne coatings en een nieuwe klimaatregelstrategie kan tijdens een tomatenteelt 60% energie bespaard worden, zonder negatieve effecten op oogst en kwaliteit. Hierdoor werd de totale energie efficiënte verhoogd naar 7 MJ/kg product, mede doordat de warmtevraag een stuk lager lag ten opzichte van de referentie kas. Het elektriciteitsgebruik in het uitgevoerde onderzoek lag wel iets hoger vanwege het gebruik van een luchtontvochtigingssysteem.
Toepassing van een hoogisolerend kasdek kent naast de genoemde pro’s uiteraard ook con’s. Daarbij moet gedacht worden aan het investeringsbedrag en dat het afsmelten van sneeuw bij de beste isolerende ruiten met low emission coating zeer moeizaam verloopt.
Een alternatief kasdek is in de 2SaveEnergy getest. Deze kas bestaat uit de combinatie van een hoog transparant glas met 2 x AR-coating met onder de roeden doorgespannen een ETFE -film. Hierdoor ontstaat toch een lichte kasdek constructie met een dubbel dek met een net iets lagere isolatiewaarde zodat sneeuw “gewoon” af kan smelten.
Een jaar telen van tomaat in de 2SaveEnergy kas heeft laten zien dat het gebruik van een isolerend kasdek en intensief (dubbel) schermgebruik geen negatieve gevolgen voor de productie heeft gehad. Daarbij is door dit kas- en teeltconcept een besparing op warmte mogelijk gebleken die ten opzichte van de gangbare praktijk richting de 50% loopt. Daar staat tegenover dat door het lagere energiegebruik wel CO2 ingekocht moest worden, in deze proef was dat 13 kg/m2.
| Tip |
|---|
Het lopende project Het kasdek van morgen; vandaag is gericht op het testen van een coating op glas waarmee een AR coating gecombineerd wordt met een ‘lage emissie’ coating. De potentiële energiebesparing van dit type glas werd al uitgerekend in het project Zonder emissie naar hoge transmissie. Voor een onbelichte teelt van tomaten in een standaard Venlo type kas kwam de gesimuleerde besparing uit op 22%. Als referentie situatie werd gekozen een dubbelzijdig AR gecoat enkel glas met een hemisferische PAR transmissie van 90% en een emissiefactor van 86%. In dit artikel staat beschreven dat de praktijkproeven de verwachte besparing bevestigen. |
UV-blokkerende kasdekmaterialen
Er zijn energiebesparende kasdekmaterialen op de markt die, in vergelijking met tuinbouwglas, het aandeel UV-straling dat in de kas komt veranderen. Dit heeft consequenties voor de groei en ontwikkeling van de planten onder deze materialen maar ook voor het gedrag van andere levende organismen zoals plaaginsecten, predatoren, schimmels, virussen en bestuivende insecten. UV-blokkerende energiebesparende kasdekmaterialen zijn het meest geschikt voor bepaalde snijbloemen en voor schaduwminnende groene en bloeiende potplanten. UV-blokkerende energiebesparende kasdekmaterialen zijn bijvoorbeeld traditionele polycarbonaat platen. Deze hebben echter een lagere lichtdoorlatendheid dan polycarbonaat ZigZag platen en UV-blokkerende PMMA platen (PMMA-UV). Ook UV-blokkerende folies in een dubbele uitvoering zijn denkbaar. Bedenk wel dat bij sterke UV-blokkers in het kasdek het voor hommels en bijen soms onmogelijk wordt zich te oriënteren.
| Tip |
|---|
Als een hoogisolerendkasdek een lage transmissie heeft, kan er toch lichtwinst geboekt worden, omdat er gedurende de dag dankzij het dubbele dek nog steeds een mooie besparing bereikt kan worden als het scherm geopend is terwijl juist in de opstartfase van de teelt het vaste foliescherm permanent gesloten blijft totdat deze verwijderd wordt. |
