Zonnestraling die de aarde bereikt wordt ook wel globale straling genoemd. Deze straling heeft een golflengte bereik van 300 - 2800 nanometer en wordt uitgedrukt in watt per vierkante meter (W/m2). Het aantal watt kan opgeteld worden tot een hoeveelheid joules (J) per tijdseenheid. Per jaar komt er in Nederland gemiddeld 3650 MJ/m2 aan globale straling binnen.
Spectrum
Binnen het golflengte bereik van globale straling bevindt zich ultraviolet (UV), fotosynthetisch actieve straling (PAR) en infrarood straling (IR). PAR heeft een bereik van 400 - 700 nanometer en wordt uitgedrukt in micromol per seconde per vierkante meter (µmol/s/m2). PAR is het deel van de globale straling dat door planten voor fotosynthese kan worden benut. Hoewel UV en IR straling niet gebruikt worden voor fotosynthese, spelen deze een rol bij andere groeiprocessen. Onderstaande grafiek laat zien hoeveel globale straling en PAR er gemiddeld door het jaar heen beschikbaar is.
Globale stralingssommen per maand in Nederland (bron: Breuer en van de Braak)
PAR sommen per maand in Nederland (bron: Breuer en van de Braak)
| Tip |
|---|
Op heldere dagen is het aandeel PAR in de globale straling ca. 45% en dit aandeel neemt toe tot ca. 55% op volledig bewolkte dagen. Om globale straling naar PAR om te rekenen kan de volgende vuistregel gebruikt worden: 1 watt/m2 globale straling = 2.15 µmol/s/m2 1 MJ/m2 globale straling = 2.15 mol/m2 |
Direct en diffuus licht
De globale straling bestaat uit direct en diffuus licht. Het verschil tussen direct en diffuus licht is in een oogopslag te begrijpen aan de hand van onderstaande figuur. Direct licht (links) heeft een of slechts enkele invalshoeken en is dus niet gelijkmatig verdeeld. Diffuus licht daarentegen (rechts) is verstrooid, heeft vele invalshoeken, en is daardoor gelijkmatiger verdeeld. Natuurlijk diffuus licht ontstaat wanneer direct licht wordt weerkaatst door bijvoorbeeld een wolkendek en daardoor wordt verstrooid. Direct licht kan ook diffuus worden gemaakt met kasdek- en scherm materialen.
Verdeling van direct licht
Verdeling van diffuus licht
Overwegend is het zonlicht in Nederland diffuus. Maar de verhouding tussen direct en diffuus licht varieert door het jaar heen. Het aandeel directe straling is in de winter gemiddeld ca. 20%, terwijl het in de zomer ca. 40% bedraagt. Onderstaande grafiek laat zien hoeveel directe en diffuse straling er gemiddeld beschikbaar is.
Direct en diffuus zonlicht gedurende het jaar (bron: Breuer en van de Braak)
Locatie
Bij het kiezen van een teeltlocatie zal de beschikbare hoeveelheid licht van belang zijn. De gemiddelde hoeveelheid licht verschilt per regio, afhankelijk van de breedtegraad en de afstand tot de kust.
Gemiddelde jaarlijkse hoeveelheid globale straling ( bron: KNMI)
Gemiddelde maandelijkse hoeveelheid globale straling ( bron: KNMI)
| title | Rapporten & Artikelen |
|---|
Voor de glastuinbouwsector is zonlicht van groot belang. Ten eerste omdat zonlicht een bron van energie is en direct gebruikt kan worden voor de verwarming van kassen. Ten tweede omdat zonlicht de drijvende kracht is van fotosynthese en daarmee de productie van gewassen. Het zonlicht dat beschikbaar is in Nederland op een gegeven moment wordt gekarakteriseerd door de zonnestand, de geografische breedte, het seizoen, het tijdstip van de dag en de mate van bewolking. Toch kan een overzicht met enkele kengetallen handig zijn tijdens de ontwerpfase van een kas. De volgende secties gaan over:
| Urgent |
|---|
Let op! De kengetallen zijn gebaseerd op lange termijn gemiddelden en geven algemene informatie over het klimaat. Deze gemiddelden bieden echter geen garantie voor het weer op een bepaalde dag of het verloop van een enkel seizoen of jaar. |
| Informatie |
|---|
Rapporten & ArtikelenBenutting van zonne-energie in de tuinbouw - een strategische verkenning (2011) |
Enhancement of crop photosynthesis by diffuse light: quantifying the contributing factors (2014)
Kasontwerp
