Spring naar het einde van metadata
Ga nar het begin van metadata

Je bekijkt een oude versie van deze pagina. Bekijk de huidige versie.

Vergelijk met huidige Toon pagina geschiedenis

« Vorige Versie 23 Volgende »

Geschikt voor

Zuigende en gespeende biggen | Vleesvarkens | Opfokzeugen | Zeugen (verrijking & nestmateriaal) | Beren

Omschrijving materiaal

Jute is verkrijgbaar als zakken (110 cm x 60 cm, 240 gr/m2), losse vellen (165 cm x 60 cm, 240 gr/m2) en op rol, zowel steriel als niet steriel. Jute bestaat uit gesponnen ruwe, sterke draden gemaakt uit lange, zachte, glanzende, plantaardige bastvezels van planten uit het geslacht Corchorus. De vezels van jute zijn hoofdzakelijk samengesteld uit cellulose en lignine. Jute kan worden opgehangen door deze op een hokafscheiding vast te klemmen met een U profiel of middels metalen ophangsystemen (bekijk video).

Voordelen

  • Varkens kunnen jute slopen.

  • Er kunnen meerdere dieren tegelijkertijd met de jute spelen.

  • Een jute vel/zak vermindert het bijtgedrag van varkens.

Nadelen

  • Varkens kunnen met hun oornummer vast komen te zitten in jute rafels. Indien het varken niet zelf loskomt (waarbij het oornummer ook kan uitscheuren), zal de dierverzorger het dier moeten helpen.

  • Bij toepassing van niet steriele jute is de kans aanwezig dat ongewenste bacteriën/virussen/schimmels op het bedrijf komen (b.v. Klebsiella bacterie).

  • Jute geeft geen verzadigingsgevoel of een betere darmgezondheid. Jute is uitsluitend speelmateriaal.

  • Indien stukken jute in de mest komen kan dit, afhankelijk van het mestafvoersysteem verstopping/problemen geven (bijvoorbeeld pompen die vastlopen).

Aanwijzingen & Aandachtspunten

Plaats in het hok

 Toelichting

Verrijking: Jute dient bij voorkeur daar opgehangen te worden waar de dieren niet mesten of liggen, bijvoorbeeld aan de hokafscheiding langs de voerbak of aan de voorkant van het hok (zodat de jute te vervangen is zonder het hok in te stappen). Belangrijk is dat het uiteinde van de jute niet in de mest komt te hangen. Zodra dat gebeurt, verliest het de aantrekkelijkheid voor de varkens.

Beschikbaar en bereikbaar

 Toelichting

Verrijking:

De jute als hokverrijking dient, uit oogpunt van hygiëne, net boven de vloer te hangen. Overige aanwijzingen:

🗸 De jute dient bij voorkeur breed gehangen te worden zodat meerdere dieren tegelijkertijd kunnen spelen met de jute.

🗸 Verwisselfrequentie: jute vellen/doeken dienen vervangen te worden als ze bijna geheel verdwenen zijn of als ze bevuild zijn met mest en urine. De jute dient na elke ronde vervangen te worden uit oogpunt van hygiëne.

Diercriteria

Verrijking met jute heeft de potentie om het bijtgedrag van varkens te verminderen [bron 1]. Zo is onder meer aangetoond dat staartbijten, oorbijten en ander beschadigend gedrag ongeveer voor de helft afnemen als de varkens vanaf hun geboorte beschikken over een jute zak/vel [bron 1].

Bezigheid

 Toelichting

Varkens slopen jute graag. De jute gaat dan rafelen. Ook trekken ze stukken jute los. Als de jute breed ophangen is dan kunnen 4-5 varkens tegelijkertijd bezig zijn met de jute lap.

Wroetbaarheid

 Toelichting

Omdat de jute meestal uit oogpunt van hygiëne hangend wordt aangeboden en niet op de grond ligt is jute niet wroetbaar. Kleine stukken die losgetrokken worden en op de grond liggen zijn wel wroetbaar.

Kauwbaarheid

 Toelichting

Jute is kauwbaar mits het in voldoende mate beschikbaar is.

Afbreekbaarheid

 Toelichting

Jute is afbreekbaar (in rafels trekken of stukjes los trekken).

Eetbaarheid

 Toelichting

Jute is deels eetbaar maar heeft geen gezondheids-voordeel.

Veiligheid

 Toelichting

> Gesteriliseerde jute (kiemvrij) is veilig. Niet gesteriliseerde jute is niet 100% veilig (kan bacteriën en/of schimmels bevatten). Er zijn in de praktijk de laatste jaren enkele voorbeelden geweest waarbij het gebruik van jute gezondheidsproblemen gaf (Klebsiella bacterie). In 2020 is door de Gezondheidsdienst voor Dieren de Klebsiella bacterie in jute aangetoond. Dit kan leiden tot bloedvergiftiging. Bij biggen is er een verhoogde uitval en hebben de uitgevallen biggen blauwe opgezwollen buikjes. [bron 2]

> Varkens kunnen met hun oornummer vast komen te zitten in jute rafels. Indien het varken niet zelf loskomt, zal de dierverzorger het dier moeten helpen.

  • Groen = Positief 

  • Rood = Negatief 

  • Oranje = heeft beperkingen

Mens & Milieu

Materiaalkosten

 Toelichting

Vellen (165 cm x 60 cm, 240 gr/m2)

> Niet gesteriliseerde jute vel: circa €0,95 per vel

> Gesteriliseerde jute vellen: circa €1,40 per vel

 Jute zakken (110 cm x 60 cm, 240 gr/m2): circa €1,60 per zak

Metalen ophangsysteem: circa €15,00 per stuk inclusief montage set. [bron 3]

 Materiaalverbruik: Het verbruik van de jute als hokverrijking is verschillend [bron 3] . Ervaringen op VIC Sterksel lieten een gemiddelde per hok zien van:

🗸 Kraamzeugen: 1 tot 4 doeken

🗸 Zuigende biggen 1 tot 2 doeken

🗸 Gespeende biggen: 3 tot 6 doeken (12 dieren per hok)

🗸 Vleesvarkens: 3 tot 12 doeken (12 dieren per hok)

Arbeidsbehoefte

 Toelichting

De arbeidsbehoefte is afhankelijk van het aantal vellen/zakken per ronde en het gemak van de manier van ophangen. Het vervangen van 1 vel/zak wordt ingeschat op 0,5-1 minuut per hok (ervaringen VIC Sterksel).

Mestafvoer

 Toelichting

Stukken jute kunnen in de mestput komen en verstopping in bochten van het mestafvoersysteem veroorzaken, of defecte pompen.

Gezondheidsrisico

 Toelichting

> Jute kan in enige mate (extra) fijnstof veroorzaken.

> Jute is brandbaar.

Milieurisico

 Toelichting

Producten van jute zijn biologisch afbreekbaar in 1-2 jaar.

Jute wordt afgevoerd via de restafvalafvoer en dit brengt afvalkosten met zich mee.

  • Groen = Positief 

  • Rood = Negatief 

  • Oranje = heeft beperkingen

Publicaties

 Bekijk publicaties

[1] Ursinus et al, 2014. Damaging biting behaviors in Intensively kept rearing pigs: the effect of jute sacks and relations with production characteristics. J. Anim. Sci., 92(11), pp. 5193-202. https://doi-org.ezproxy.library.wur.nl/10.2527/jas.2014-7918

[2] Nieuwe Oogst, 2020. MS Schippers: 'Gebruik alleen steriele jutezak bij kraamzeug'

https://www.nieuweoogst.nl/nieuws/2020/10/23/ms-schippers-gebruik-alleen-steriele-jutezak-bij-kraamzeug

[3] KTBL, 2016. Beschäftigungsmöglichkeiten für Schweine: Lösungen - Bewertungen – Kosten, https://ira.agroscope.ch/de-CH/publication/25822

Extra foto- en videomateriaal

Jute als hokverrijking

https://www.youtube.com/watch?v=A16_CQ4WOhI

Jan Vogels licht toe waarom hij jute zakken gebruikt als hokverrijking en wat het effect is op het diergedrag. Hij vindt een jute zak één van de betere afleidingsmaterialen.

Ophangprofielen

 

Overige foto’s

  • Geen labels