Rond het agrarisch bedrijf vind je verschillende soorten wilde planten, kruiden, vogels, zoogdieren, insecten.
Vogels
De vogels die je in het akkerland aantreft, zijn vaak andere soorten dan in een weiland. Akkervogels als de grauwe kiekendief en de veldleeuwerik in de winter granen en zaden. Weidevogels als de grutto, wulp of kievit voeden zich met regenwormen, emelten en allerlei soorten insecten, spinnen en slakjes. Bovendien broeden zij in het grasland.
Andere soorten die je rond het bedrijf tegen kunt komen zijn soorten als de boerenzwaluw, huiszwaluw, geelgors, spreeuwen of de bijna verdwenen kneu.
Wil je vogels helpen, dan moet je zorgen dat er broedgelegenheid is of voedsel. Akkerbouwers die samenwerken met de werkgroep ‘Grauwe kiekendief’ hebben bloeiende akkerranden ingezaaid zodat er meer voedsel is. Weidevogelboeren, zoals die voor ‘Weide Weelde’ werken, hebben percelen op hun land waar ze later maaien, waar ze het grondwaterpeil hoger zetten. Met de aanleg van bosjes, ruigten of houtsingels bied je voor diverse anderen boerenlandvogels broedgelegenheid en foerageermogelijkheden.
Veldleeuwerik, foto Pixabay
Erfdieren
Op het boerenerf kunnen verschillende dieren leven. Kleine zoogdieren zoals egels, wezels, spitsmuizen of zelfs ringslangen. Veel van die dieren kunnen je helpen andere dieren in toom te houden. Egels eten insecten en slakken. En spitsmuizen zijn ook insecteneters.
Wil je die dieren op je erf leefruimte bieden, dan moet je zorgen dat er gelegenheid is om te schuilen of te nestelen: rommelhoekjes, takkenrillen of – voor ringslangen – broedhopen.
Kruiden en wilde planten
In akkers, met name in granen, zag je van oudsher typische akkeronkruiden: zoals korenbloem, klaproos, bolderik, spiegelklokje. Veel van die kruiden zijn verdwenen omdat zaadleveranciers het zaad beter schonen of door de toepassing van chemische onkruidbestrijdingsmiddelen. Niet alleen omdat het de het landschap opfleurt, maar ook omdat deze soorten een voedselbron voor bloembezoekende insecten vormen. Veel akkervogels profiteren op hun beurt van die insecten.
Om iets van die kruidenrijkdom in het akkerland terug te brengen, kun je bloemrijke akkerranden inzaaien. Vaak worden daar soorten voor gebruikt als margriet, Phacelia, kamille, korenbloem, klaprozen. In die akkerranden vind je nuttige insecten terug zoals zweefvliegen, loopkevers en lieveheersbeestjes.
Foto Liesbeth van den Berg, Staatsbosbeheer
Bloemrijke graslanden zijn de graslanden waar je meer vindt dan Engels raaigras: pinksterbloemen, boterbloemen, rode en witte klaver. Een kruidenrijk grasland zijn belangrijke leefgebieden voor insecten en weidevogels. Een intensieve bemesting zorgt ervoor dat grassen beter groeien, dat je vaker moet maaien en dat kruiden verdwijnen. In ouder grasland, dat wat extensiever beheerd wordt, zie je vaak meer kruiden. Je kunt het grasland bijvoorbeeld wat biodiverser maken door een mengsel van gras en rode klaver in te zaaien. Rode klaver, dat een stikstofbinder is, heeft door het hogere eiwitgehalte een goede voederwaarde voor vee.
Verder lezen:
- Akkernatuur, brochure LBI 2011
- Biodiversiteit als basis voor het agrarische bedrijf, rapport Louis Bolk Instituut 2016
Inspirerende voorbeelden
-
Akkerbouw - specifieke soorten —
In Rutten in de Noordoostpolder hebben Tonny en Anny Groot Koerkamp samen met hun zoon en schoondochter een bloembollenbedrijf met eigen teelt (22 ha) en broei van (5 miljoen) tulpen en enkele akkerbouwgewassen: 7 ha pootaardappelen en 3,5 ha uien. Inclusief huurland is het bedrijf ruim 30 ha groot. Weidevogelbeheer is een essentieel onderdeel van het bedrijf.
-
Multifunctionele landbouw - specifieke soorten —
Naast een biologisch melkveebedrijf met 170 melkkoeien, heeft Henk Pelleboer bij Mastenbroek, even net noorden van Zwolle, een zorgtak en diepvrieshandel. Hij heeft een huiskavel van 52 hectare, daarnaast 25 ha natuurgrond van de gemeente Zwolle en 12 ha pacht van Staatsbosbeheer. Pelleboer werkt samen met twee akkerbouwers in de Noordoostpolder. Zijn vrouw en twee zonen werken ook in het bedrijf.
-
Veehouderij - specifieke soorten —
Klaas Oevering is een echte gruttoboer in Idzega in Zuidwest Friesland. Op 75 hectare land houdt samen met zijn vrouw hij 100 koeien. Met het oog op de grutte heeft hij op 14 hectare heeft een uitgesteld maaibeheer. Een klein deel (0,6 ha) is ingericht als plas-dras ingericht. 11 ha huurt hij van het Fryske Gea als weide- vogelreservaat, de maaidatum is daar na 1 juli . Hij kan via een eigen inlaat zelf sturen met het waterpeil op zijn natuurgrond. Dat gebeurt in goed overleg met het waterschap. Zijn natuurgrond bemest hij met ruige mest.