Definitie keurmerk
Een keurmerk is een compact, visueel kwaliteitsoordeel over een product of dienst, afkomstig van een betrouwbare bron. Je ziet (visueel) dus in een oogopslag (compact) dat het product/de dienst in orde is bevonden (kwaliteitsoordeel) door een onafhankelijke, deskundige instantie (betrouwbare bron).
Doel keurmerk
Waarom een keurmerk/certificaat gebruiken?
Er zijn een groot aantal redenen om een keurmerk te gebruiken:
- Geeft een definitie – wat is een duurzamer product/duurzamere productie?
- Bepaling wat er onder het keurmerk valt en wat niet. De volledige productieketen of alleen een schakel van de keten (bijvoorbeeld de boerderijfase of ook transport en/of verwerking).
- Geeft invulling aan markt en verdienmodel
- Duidelijke afspraken over producteisen/productkenmerken kunnen een handvat bieden om afspraken te maken over een bepaalde meerprijs. In bepaalde gevallen wordt de meerprijs bepaald op een concrete meerkosten berekening.
- License to deliver/license to produce
- Er zijn veel voorbeelden te geven van maatschappelijke afspraken waarbij een keurmerk invulling geeft aan (bovenwettelijke) leveringsvoorwaarden. Bijvoorbeeld Nederlandse retailers die minimaal Beter Leven 1 ster kippenvlees inkopen of eieren minimaal op scharreleiniveau inkopen. Voor de inkoop van in Nederland geteelde aardappelen, groenten en fruit heeft het merendeel van de retailers in Nederland zich verbonden aan de afspraak met Greenpeace om minimaal biologisch, On the way to PlanetProof of gelijkwaardig duurzamer geteeld in te kopen.
- Business to business
- Bewijsvoering richting zakelijke afnemer, geen informatie naar eindgebruiker (=consument).
- Tegengaan shaming. Zie afspraken tussen maatschappelijke organisaties en retailers over inkoop van aantoonbaar diervriendelijkere/duurzamere producten zoals vermeld bij license to deliver/licence to produce.
- Imago/onderscheidend vermogen.
- Business to consumer. De eindgebruiker (=consument) wordt verondersteld een gerichte keuze te maken voor een product met een keurmerk. De consument moet het keurmerk daarvoor kunnen zien op het product.
- Voordeel bij financiering (bijvoorbeeld: Rabo Impactlening - Rabobank)
- Voldoen aan wetgeving/regelingen (bijvoorbeeld Duurzaamheidsscore - Groen Ontwikkelfonds Brabant, pachtvoorwaarden, Gemeenschappelijke landbouwbeleid, Milieu-investeringsaftrek, Regeling Groenprojecten).
- Alternatief bewijs voor handhaving/voldoen aan wetgeving (bijvoorbeeld minder handhavingscontroles).
Keurmerk of logo?
Keurmerkenwijzer
De onafhankelijke consumentenorganisatie Milieu Centraal geeft informatie op haar website over keurmerken en logo’s, onder andere via de keurmerkenwijzer. https://keurmerkenwijzer.nl/
De Keurmerkenwijzer van Milieu Centraal is een verzamelplaats met meer dan 250 keurmerken en logo’s die iets zeggen over milieu, dierenwelzijn en mens. Doordat elk keurmerk binnen een productgroep op dezelfde manier beoordeeld wordt, is het makkelijk om ze met elkaar te vergelijken Dit maakt het voor de consument overzichtelijk en makkelijk om ‘keurmerken’ op te zoeken en met elkaar te vergelijken. Milieu Centraal geeft aan niet te controleren of de beeldmerken de gestelde eisen naleven en doet geen onderzoek naar de impact van keurmerken op duurzaamheid.
Bij de beoordeling van keurmerken wordt er in de Keurmerkenwijzer gekeken naar vijf criteria: milieu, dier, mens, controle en transparantie, zoals in onderstaande figuur voor biologisch vlees is te zien. Elk criterium wordt beoordeeld aan de hand van vijf vakjes die groen gekleurd kunnen worden. Hoe meer groene vakjes, hoe beter de score is. Wanneer een criterium niet gescoord kan worden, wordt de tekst “Speelt niet” weergegeven. Beeldmerken worden bij Milieu Centraal door twee onderzoekers beoordeeld. De concept beoordeling worden getoetst door een commissie van experts met daarin praktijkdeskundigen, maatschappelijke organisaties en onderzoekers.
Figuur 1 Keurmerkenwijzer weergave keurmerk beoordeling Milieu Centraal,
Voor voedingsmiddelen zijn topkeurmerken geselecteerd. Je zou kunnen stellen dat deze dit de ‘echte’ keurmerken zijn omdat deze logo’s en de achterliggende zaken voldoen aan eisen op gebied van inhoud, controle en transparantie.