Stikstof (N) is een belangrijke voedingsstof voor plantengroei en essentieel voor de vorming van eiwitten, samen met fosfaat. Op landbouwbedrijven wordt stikstof aangevoerd, met name in de vorm van voer en meststoffen. Deze stikstof wordt op het landbouwbedrijf omgezet, bijvoorbeeld van voer in dierlijke producten en mest en van mest via de bodem weer naar gewassen. Bij deze omzettingen vinden verliezen plaats met negatieve gevolgen voor het milieu: een deel van de stikstof vervluchtigt in de vorm van ammoniak (wat bijdraagt aan N depositie op natuur), een deel wordt omgezet tot lachgas (wat bijdraagt aan de opwarming van de aarde) en een deel van de stikstof kan via uit- en afspoeling terecht komen in grond- en oppervlaktewater (en op die manier bijdragen aan eutrofiering en vervuiling van drinkwater). Door de bedrijfsvoering aan te passen kunnen boeren dit soort stikstofverliezen beperken.
Een veelgebruikte methode voor het in beeld brengen van het effect van stikstofgebruik in de landbouw is de stikstofbalans. De stikstofbalans is het verschil tussen de aanvoer van stikstof (onder andere via grondstoffen) en de afvoer van stikstof in producten (in kg N). Met het verlagen van de N balans wordt gestuurd op efficiënt gebruik van N in grondstoffen en het beperken van stikstofbelasting naar bodem, lucht, grond- en oppervlaktewater. Omdat een van de verliesroutes lachgas (N2O) is, draagt het verlagen van de N balans ook bij aan het verminderen van de klimaatimpact. De stikstofbalans kan uitgedrukt worden in verschillende eenheden, ook kunnen verschillende afbakeningen worden gekozen.
De keuze van eenheden en afbakening is bepalend voor zowel de impact van de KPI (bijvoorbeeld meer sturend op beperken van verliezen of meer sturend op efficiënt gebruik grondstoffen) en de robuustheid van de KPI berekening (voor sommige posten zijn data nodig waar grotere onzekerheidsmarge omheen zit). In het KPI-K project wordt de stikstofbalans gezien als een belangrijke KPI maar moet nog een definitieve keuze worden gemaakt in de te hanteren eenheden en afbakening voor de KPI Stikstofbalans. Deze keuze is ook gerelateerd aan keuzes op andere KPI’s (bv. ammoniakemissie en herkomst inputs).
In de praktijkpilots worden de volgende eenheden getest: