Tomato brown rugose fruit virus - ToBRFV

Het Tomato brown rugose fruit virus (ToBRFV) is een zeer besmettelijk virus dat voor kan komen op tomaat, paprika en Spaanse peper. Dit virus is een relatief nieuw virus, het is in 2019 in Nederland voor het eerst aangetroffen en is net als het ToC virus een quarantaine organisme.

Het behoort tot het Tobamovirussen en is inmiddels het 32e virus binnen deze groep. ToBRFV is nauw verwant aan TMV (tabaksmozaïekvirus) en ToMV (tomatenmozaïekvirus). 

 Sinds 2014 heeft dit virus de resistenties tegen zowel TMV en ToMV, die in de meeste tomaten rassen voorkwamen doorbroken en werd het aangetroffen in Israël. Sindsdien heeft het virus zich verspreid en is vastgesteld in Jordanië, Turkije, Mexico, Italië, Engeland, Duitsland, Nederland en Californië.

De symptomen zijn mozaïekvorming op de jongste bladeren (in de kop en in de zijscheuten), deze kunnen ook gebobbeld en/of misvormd zijn. De vruchten krijgen gele vlekken lijkend op die bij Pepino mozaiek virus en rijpen langzamer. Uiteindelijke gaan de vruchten rimpelig worden (‘brown rugose’). Op de stengels kunnen necrotische strepen worden gevonden en de steeltjes en kelkblaadjes verdrogen en de bladeren lijken smaller.

Verspreiding van ToBRFV vindt vooral mechanisch plaats tijdens gewaswerkzaamheden door middel van plantensap via de handen, mobiele telefoon, gereedschap, fust, vogels en hommels, enz.

Overdraagbaarheid via zaad is nog niet aangetoond, maar kan niet worden uitgesloten. Tobamovirussen zijn zeer persistent en kunnen lange tijd zonder waardplant overleven op kleding, gereedschap en fust, in plantenresten, substraat en in de bodem.

Het virus is binnen tomaat op drie genen aanwezig en lijkt zich vrij gemakkelijk aan te passen.

Het komt niet alleen voor in tomaat, maar ook bij andere familieleden van de Solanaceae zoals paprika, chilipeper, Petunia, Solanum. Ook onkruiden zoals zwarte nachtschade en melganzevoet zijn waardplant. Aubergine en aardappel zijn geen waardplanten.

Bij een vondst wordt het bedrijf niet geruimd maar worden hygiëne maatregelen opgelegd om verspreiding te voorkomen. Dit zijn de enige maatregelen die momenteel kunnen worden genomen. Voorkom ook bezoekers op het bedrijf.

Uit Israëlisch onderzoek is gebleken dat het middel Javel (natriumhypochloriet) voldoende effectief is om het virus te doden. Zelfs compostering bij 65°C is niet voldoende om het virus af te doden.

Besmette of verdachte planten dienen ter plaatse direct in een afgesloten plastic zak te worden afgevoerd en te worden vernietigd.

Voor de werknemers is het belangrijk dat zij in een bepaald deel van de kas worden ingezet en dat geld ook voor de materialen zoals mesjes en karren. Zo wordt voorkomen dat het zich verspreid binnen het bedrijf. Uit Brits onderzoek blijkt dat het virus een 5 minuten durend handen wassen overleefde. Beter is handen te wrijven of per pad nieuwe handschoenen te gebruiken. Ook fust wassen gedurende 5 minuten bij 70°C was niet afdoende. Pas bij 90°C werd het virus gedood.

• Tomato brown rugose fruit virus (ToBRFV), informatie NVWA