Rundvee
- Tessa Jacobs
Analytics
Het gevolg van hittestress is dat de koe zal gaan hijgen en meer water tot zich gaat nemen. De koe zal minder voer opnemen en minder melk geven. De koe doet dat om de actieve processen in het lichaam te verminderen waardoor het interne proces minder warmte produceert. Voor de koe kan dit ook andere negatieve gevolgen met zich meebrengen. Wanneer de koe minder voer opneemt, zorgt de vermindering van voeropname voor minder activiteit in de pens. Het risico op pens verzuring en lebmaagverplaatsing wordt hierdoor groter. Mastitis kan ook vaker voorkomen wanneer een koe last heeft van hittestress. De omgeving gebonden bacteriën overleven makkelijker bij een hoge temperatuur. Het gaat om de E-Coli en Klebsiella bacterie. Het afweersysteem van de koe functioneert minder goed wanneer het dier hittestress ervaart, waardoor het voor de bacterie nog makkelijker is om het lichaam binnen te dringen [17].
Door klimaatverandering ontstaan veel problemen en risico’s in de melkveehouderij. Verhoogde temperatuur zorgt er bijvoorbeeld voor dat de koeien vaker en meer last hebben van hittestress. De ideale tempratuur voor een koe ligt tussen de -5°C en 18°C. Om te bepalen of een klimaatomgeving hittestress kan veroorzaken in koeien wordt vaak gebruik gemaakt van de Temperatuur Luchtvochtigheid Index (THI). Hoewel deze index niet alle factoren die hittestress kunnen veroorzaken meeneemt, is het een goede indicator voor de effecten van omgevingswarmte op de koe. Zo wordt zonnestraling en windsnelheid buiten beschouwing gelaten. De formule voor deze index is THI = 0,8 x T +((RV/100) x (T-14,4)) + 46,4. Waarbij de T staat voor luchttemperatuur in graden Celsius en RV voor relatieve luchtvochtigheid in %. In de figuur ‘Hittestress bij melkkoeien’ (Figuur 1) wordt het schema weergeven waarin te zien is bij welke THI melkvee last heeft van hittestress. Hierbij is de kleur groen geen hittestress, geel milde hittestress, oranje hittestress, donker oranje ernstige hittestress en rood dodelijke hittestress. Er zijn echter meerdere formules voor de THI, een voorbeeld van een ander is THI= (1,8 x T + 32) -(0,55-0,0055 x RV) x (1,8 x T – 26). Dit maakt het lastiger om literatuur te vergelijken. Voor dit verslag wordt de eerste formule gehanteerd [18, 19].
Hittestress heeft meerdere negatieve effecten op melkkoeien. Zo zorgt het voor een verminderde melkproductie [20]. Deze vermindering begint plaats te vinden bij een THI tussen de 68 en 74. Hierbij zijn grote verschillen binnen deze waardes door verschillende rassen koeien, huisvesting, productie niveaus en verschillende verkoelende faciliteiten [21]. Een hoog producerende koe heeft meer last van het effect van klimaatverandering op melkproductie, echter is het in elk lactatiestadium relevant. Zo heeft een onderzoek van Tao uitgewezen dat in het zuidoosten van de Verenigde Staten melkkoeien in een vroeg én laat lacterend stadia 9,3 kg per dag melk minder produceerde in de zomer zonder een verkoelend systeem. In een hoog lacterende stadia was dit 13,6 kg per dag [22]. Dit verschilt echter tussen koeienrassen. Zo daalde de melkproductie bij Holstein koeien volgens een onderzoek bij THI hoger dan 71,9 maar steeg de melkproductie bij Jersey koeien. Echter produceren Jersey koeien in absolute hoeveelheid alsnog minder melk dan Holstein koeien. In 2020 behoorde meer dan 90% van de runderen in Nederland tot het Holstein Friesian ras [23, 24, 25].
Naast een verminderde productie dalen ook het vet- en eiwitgehalte bij hogere THI. Uit onderzoek blijkt dat bij Holstein Friesian bij een verhoging van een THI van 65,62 naar 83,91 het vetgehalte van de melk daalt van 3,79% tot 3,65% [22]. Daarnaast blijkt uit hetzelfde onderzoek dat het eiwit gehalte bij een verhoging van de THI van 63,8 naar 72,1 verminderd van 2.96% naar 2.88% [26]. Daarnaast zorgt hittestress ook voor een hoger celgetal [27]. De Europese wetgeving heeft een maximum van 400.000 cellen per milliliter [28]. De vruchtbaarheid neemt onder melkkoeien af bij hogere THI. Dit is het sterkst bij hoogproductieve melkkoeien en langere periodes van hittestress. Dit begint vanaf een THI van 65. Bij een THI van meer dan 60 neemt de voeropname van melkvee af. De wateropname neemt toe vanaf een THI van 35 [29]. Hierbij is sprake van een lineaire stijging. Daarnaast vindt een verandering in moment van voeropname plaats. De koeien gaan op koudere perioden van de dag eten. Verder is waargenomen dat melkkoeien na een warme zomer meer last hebben van klauwproblemen en salmonella [30].
