Bewonersinitiatieven in Arnhem-Zuid, gemeente Arnhem
- Ineke Weppelman
Over Dolmans Landscaping
Dolmans landscaping Oost B.V. is een intergraal- en full service groenpartner. We denken mee met onze klanten. Wij ondersteunen om klimaatgerichte, natuurinclusieve en sociaal maatschappelijke ambities en vraagstukken van vandaag en morgen te vertalen en te realiseren. Vanuit onze vestiging in Duiven en Arnhem-Zuid voeren wij onze werkzaamheden uit van ontwerp en advies tot aanleg, beheer en boomverzorging. Met ons team van 80 werknemers kunnen wij elk project uitvoeren. Dit team bestaat voor meer dan 30% uit personeel met een afstand tot de arbeidsmarkt, hierdoor zijn wij PSO30+ gecertificeerd en daar zijn we trots op!
Contact: bedrijfsbureau.oost@dolmansgroup.com.
Het stadsdeel Arnhem-Zuid is gebouwd sinds 1935. Er staan portiekflats, grotere galerijflats, rijtjeswoningen en ook wat luxere woningen. Groenbedrijf Dolmans Landscaping had Arnhem-Zuid in beheer van 2019 tot 2021, met een verlenging gedurende 5 jaar in het oostelijke deel van dit stadsdeel Arnhem-Zuid. Veel van de woningen in Arnhem-Zuid zijn de afgelopen jaren door de woningcorporaties verbeterd, maar achter de voordeur zijn er nog veel problemen te vinden. Het sociale wijkteam van de gemeente gaat met deze problemen aan de slag. Team Leefomgeving van de gemeente is de opdrachtgever voor de buitenruimte.
De taken die het groenbedrijf oppakt, zijn naast het onderhoud van de buitenruimte ook het contact houden met bewoners over de buitenruimte. Bij het onderhoud zet het groenbedrijf gemiddeld rond de 60% aan SROI (Social Return on Investment) in, meer dan de 50% die de gemeente vraagt.
Er lopen verschillende bewonersinitiatieven in Arnhem-Zuid, zoals bijvoorbeeld De Groene Route Malburgen, samen met bewoners zwerfvuil rapen, en bij stukken groen die door bewoners worden geadopteerd en onderhouden helpen. Voorbeelden van initiatieven door bewoners zijn het Teteringenpad, het Geertruidenbergpad en de Burchttuin in De Laar. Voor het Teteringenpad heeft een bewoonster een ontwerp voorgesteld voor de ruimte van ca. 10 x 50 meter achter de huizen. Ze stelt voor hier een moestuin, speeltoestel, kruidentuin en meer aan te leggen. Het Geertruidenbergpad bevindt zich tussen de achterpaden van rijtjeswoningen. Hier is op verzoek van bewoners een heel brede strook trottoirtegels deels vervangen door plantvakken tegen de achtertuinen en schuurtjes aan. In De Laar hebben bewoners de Burchttuin gecreëerd: een moestuin in houten bakken en een rij bessenstruiken. Dolmans heeft hiervoor de bessenstruiken geleverd, maar de bewoners hebben het geld voor de andere planten bij elkaar gelegd. Zo is een initiatief opgezet op grond van de gemeente, met hulp van Dolmans op kosten van de gemeente, en met eigen initiatief en geld van bewoners.
Ook is er een vrijwilliger in de wijk die het Buurtbanenhuis heeft opgezet in Immerloo. Bewoner Lars is voormalig militair, kent de mensen uit de buurt en weet hoe hij hen kan motiveren. Hij zorgt dat bewoners zich voor hun omgeving inzetten, bijvoorbeeld door het prikken van zwerfafval. Deze bewoners worden hiervoor betaald door de gemeente. Zo helpt Lars mensen uit de wijk aan het werk.
Het aanvragen van toestemming voor een initiatief doen bewoners via de wijkbeheerders van de gemeente, en/of via de buurtconciërge van het groenbedrijf. De buurtconciërge is aanspreekpunt voor bewoners en werkt daarnaast mee in het onderhoud van de wijken. Vanuit de gemeente worden verschillende eisen gesteld aan de initiatieven:
Het initiatief moet vanuit de buurt komen;
Het initiatief moet breed gedragen zijn, daarvoor wordt gevraagd handtekeningen van buurtbewoners te overleggen;
Het initiatief moet minstens 2 jaar onderhouden worden door de bewoners.
Het team Leefomgeving van de gemeente gaat over de budgetten voor initiatieven uit de wijk. Zij kijken of een initiatief goedgekeurd wordt, en werken de ideeën uit met de bewoners. Vervolgens ondersteunt het groenbedrijf met materiaal en kennis bij de uitvoering, waar nodig.
Wat gaat goed?
Er gebeurt veel. Er zijn een dertigtal actieve bewoners in Arnhem-Zuid die iets doen in de openbare groene ruimte in hun eigen buurt. En er is ook veel enthousiasme bij bewoners over de verschillende initiatieven. Na enkele grote personeelswisselingen bij Dolmans Landscaping, is er voorjaar 2023 als herstart een grote bijeenkomst georganiseerd in de bedrijfshal van Dolmans Landscaping met koffie en gebak. Er was een goede sfeer en veel enthousiasme van bewoners, het groenbedrijf en de gemeente. De bewoners gingen met elkaar in gesprek over hun initiatieven en ervaringen. Het groenbedrijf wil dit soort bijeenkomsten 3 keer per jaar organiseren.
Bewoners lijken de buurtconciërge te kunnen vinden. In de periode van personeelswisselingen, waarbij ook een nieuwe buurtconciërge werd gezocht, werd de conciërge gemist door de bewoners. De nieuwe buurtconciërge kreeg meteen veel e-mailberichten nadat hij zich voorgesteld had aan de bewoners.
Waar liggen uitdagingen?
De gemeente heeft strenge criteria wat wel en niet mag. Ze wil voorkomen dat de bewoners het groen niet gaan onderhouden en de hovenier het uiteindelijk moet gaan doen.
De winter is geen actieve periode, en ook om daarna weer op te starten is soms een uitdaging. Dit wordt aangepakt door bijvoorbeeld veel aanwezig te zijn in de wijk, en door zichtbaarheidsacties zoals het doneren van een boom aan een basisschool.
Hoewel de buurtconciërge wel is opgenomen in het contract met de gemeente, is niet al het sociale werk dat Dolmans Landscaping doet als begrotingspost in het contract opgenomen, waardoor sommige taken die het groenbedrijf oppakt in eigen tijd gebeuren.
Doordat met de nieuwe aanbesteding zomer 2023 het beheer van het oostelijke wijkdeel overging naar een ander groenbedrijf, is de buurtconciërge van Dolmans Landscaping niet meer het vaste aanspreekpunt voor de bewoners in dat deel van de wijk. Dit doorbreekt de samenwerkingsrelatie.
Hoe verder?
Dolmans Landscaping werkt sinds 2024 met de gemeente Arnhem in het oostelijk deel van Arnhem-Zuid, voor 5 jaar. De contactpersonen zijn aan personeelsveranderingen onderhevig.
Stappencirkel bewonersinitiatieven in Arnhem-Zuid
In welke fase doet Dolmans Landscaping wat? Wat doen de verschillende partijen in welke fase?
Initiatief: Het groenbedrijf communiceert nieuwe initiatieven van bewoners met de gemeente die het draagvlak voor het initiatief controleert via handtekeningen.
Ontwerp: betrokken bewoners komen met voorstellen en het Team Leefomgeving van de gemeente werkt deze ideeën uit met de bewoners, om te zorgen dat groenbedrijven niet hun eigen werk gaan scheppen via de ontwerpen. Het groenbedrijf is in deze fase minder actief.
Wie zijn de partners, en welke rol hebben zij?
Verder naar: