6.14 Voorspelling van de mate van inteelt (2024)

Tot nu toe hebben we de toename van het inteeltpercentage achteraf geëvalueerd. Omdat het echter een indicatie geeft van de verwachte toename van de inteeltdepressie, zou het fijn zijn om de mate van inteelt in toekomstige generaties te kunnen voorspellen. Het voorspellen van de exacte toekomst is niet mogelijk, maar je kunt wel een schatting maken. Een eenvoudige formule om enig idee te krijgen van het effect van selectiebeslissingen op het aantal fokdieren is:

Open

Met andere woorden: als je weet hoeveel mannetjes en vrouwtjes er voor de fokkerij worden gebruikt, kun je voorspellen wat de toename in de inteelt zal zijn. Uiteraard zal de exacte toename van de inteelt afhangen van de genetische relaties tussen de dieren, en daar wordt in deze formule geen rekening mee gehouden. De toename van de inteelt hangt meer af van de populatiegrootte dan van de paringsstrategie. Deze formule geeft je wel een benadering, ervan uitgaande dat deze getallen jouw populatieomvang vertegenwoordigen en uitgaande van de afwezigheid van selectie en geen grote variatie in familiegroottes.

Laten we bijvoorbeeld uitgaan van een populatie van 3000 dieren. Maar slechts 20 mannetjes en 300 vrouwtjes nemen deel aan de fokkerij. Elk vrouwtje krijgt 10 nakomelingen. Wat is het inteeltpercentage in deze populatie?

Antwoord: ook al is de populatie 3000 dieren groot, er nemen er slechts 320 deel aan de fokkerij: 20 mannetjes en 300 vrouwtjes. Als je dat in de formule invult, krijg je een voorspeld inteeltpercentage van 1/(8*20) + 1/(8*300) = 0,0067 = 0,67%.

Dus het fokken met 20 mannetjes en 300 vrouwtjes, dat zijn 320 fokdieren, resulteert in een inteeltpercentage van 0,67%. Zou het uitmaken hoe deze 320 dieren verdeeld waren over mannetjes en vrouwtjes? Probeer het zelf. Wat als je 160 mannen en 160 vrouwen zou gebruiken? En wat als je 2 mannetjes en 318 vrouwtjes zou gebruiken? Je zult ontdekken dat hoe schever de verhouding tussen mannelijke en vrouwelijke fokdieren is, hoe hoger de mate van inteelt is.

Hoe zit het met de populatieomvang? Zou dat er toe doen? Wat als je slechts één mannetje en één vrouwtje zou gebruiken voor de fokkerij? En hoe zou het inteeltpercentage veranderen als je dat aantal zou verhogen naar 10 mannetjes en 10 vrouwtjes? Of 100 mannetjes en 100 vrouwtjes? Je zult ontdekken dat in zeer kleine fokpopulaties de inteelttoename niet onder controle kan worden gehouden door gelijke aantallen mannetjes en vrouwtjes te gebruiken voor de voortplanting.

Tot nu toe hebben we aangenomen dat de familiegrootte, dus het aantal nakomelingen bij mannetjes en vrouwtjes, voor alle families gelijk is. In de praktijk is dit niet het geval. De mate van inteelttoename wordt het meest beïnvloed door de grootste familie, omdat zij in de volgende generatie(s) het grootste aandeel zullen hebben. We hebben ook aangenomen dat de populatiegrootte over de generaties heen constant blijft. In de praktijk is dit misschien niet altijd het geval. Populaties kunnen in omvang afnemen als gevolg van bijvoorbeeld een afname van de populariteit of een uitbraak van ziekten. Ze kunnen in omvang toenemen door bijvoorbeeld een toename in populariteit of een kleinere sterfte dan verwacht.

Dus de snelheid van inteelt hangt af van een combinatie van: 1) de verhouding tussen het aantal mannelijke en vrouwelijke fokdieren, 2) het aantal mannetjes en vrouwtjes waarmee gefokt wordt, 3) de variatie in familiegrootte en 4) de fluctuaties in de omvang van de populatie.