4.1 De waarde van een stamboom in de fokkerij

Door het meioseproces bij de vorming van spermacellen en eicellen bevatten deze 50% van het DNA van het dier dat de spermacel of het eicel produceert (dit is een belangrijk feit in het doorgeven van DNA van ouders naar nakomelingen). De 50% van het DNA beslaat een unieke combinatie van de chromosomen van het dier (toevalsproces in het doorgeven van DNA tussen generaties). Na de bevruchting van een eicel door een spermacel bevat de celkern van de zygote de chromosomen weer in tweevoud en zijn ze weer gegroepeerd in paren. Dit proces houdt in dat ieder dier de helft van zijn chromosomen (of de helft van zijn genetische aanleg) ontvangt van zijn vader en de helft van zijn moeder. Dus, de genetische relatie tussen een dier en elk van zijn ouders is 0.5. Dit wordt de additief genetische relatie genoemd.

 Een paar additief genetische relaties zijn hieronder gegeven:

Het is belangrijk te benadrukken dat iedere spermacel en iedere eicel van een ouder een unieke combinatie van chromosomen van de ouder bevat. Dit veroorzaakt dat de nakomelingen van dezelfde oudercombinatie (volle broers en zussen) nog steeds verschillende eigenschappen kunnen vertonen. Dit komt door het “Mendelian sampling effect” (vernoemd naar de bekende geneticus Mendel). De additief genetische relatie tussen volle broers en zussen is 0.5 omdat ze gemiddeld 50% van het DNA van hun ouders delen.

De additief genetische relatie tussen twee verwante dieren is heel belangrijk in dierfokkerij. De additief genetische relatie tussen, bijvoorbeeld, een vader en een dochter is 0,5, ze hebben 50% van hun DNA gemeenschappelijk. Dit betekent dat de eigenschappen van de vader waarde hebben voor de voorspelling  voor de eigenschappen van de dochter. Het omgekeerde geldt ook; de eigenschappen van de dochter kunnen gebruikt worden om de fokwaarde van haar vader te berekenen. Natuurlijk speelt hier de erfelijkheidsgraad van de eigenschappen een cruciale rol. Voor eigenschappen met een hoge erfelijkheidsgraad heeft de additief genetische relatie tussen twee dieren meer impact in de fokkerij dat voor eigenschappen met een lage erfelijkheidsgraad. Bijvoorbeeld, schofthoogte (met een hoge erfelijkheidsgraad van 0.60) van een merrie is een goede voorspeller voor de schofthoogte van haar dochter. Echter, het succes van insemineren heeft een lage erfelijkheidsgraad van 0.10. Dit betekent dat de voorspelbare waarde van het inseminatie succes van de merrie voor het inseminatie succes van haar dochter laag is, ondanks dat de additief genetische relatie tussen de merrie en haar dochter 0.5 is.

Hieronder kun je een voorbeeld vinden van een stamboom van een merrie. Dit is een uitdraai van een officieel stamboek als een certificaat van het Koninklijk Warmbloed Paard Nederland (KWPN).

Open

(Bron: KWPN)