12.5: Fokprogramma's met een piramidale structuur (2024)

In veel fokprogramma's is het vastleggen van kenmerken duur en daarom is het aantal dieren waarvan kenmerken worden vastgelegd vrij klein in verhouding tot de gehele populatie van fok- en productiedieren. De genetische verbetering wordt gerealiseerd met een beperkt aantal dieren, de zuivere lijnen, waarin de selectie wordt toegepast. Vervolgens worden geselecteerde dieren gebruikt om de genetische verbetering die in de geregistreerde populatie is gerealiseerd, over de hele populatie te verspreiden. De selectie van een beperkt aantal dieren in de zuivere lijnen, de vermenigvuldiging in de volgende generatie met een veel groter aantal dieren en de productie van de gekruiste ‘productie’-dieren in zeer grote aantallen in de laatste generatie, leidt tot een piramidale structuur van een dergelijke fok- en productie programma. Bovendien maakt de piramidale structuur het mogelijk om kruisingen (hybridisatie) toe te passen, waardoor de voordelen van heterosis volledig kunnen worden benut.

De verspreiding van de selectierespons is afhankelijk van de structuur van de fokprogramma’s. Bij commerciële varkens- en pluimveefokprogramma’s vindt selectie dus plaats in de top van het fokprogramma. In de zuivere lijnen in de top wordt genomic selection toegepast. Via enkele generaties van zuiver fokken en kruisen wordt de in de top verkregen selectierespons verspreid naar de dieren die vlees of eieren produceren. Voor zover mogelijk worden de productiegegevens van de nakomelingen van de zuivere lijn dieren vanuit de verschillende lagen van de piramide wel weer toegevoegd aan de informatie van de zuivere lijn dieren en benut in de selectie van de zuivere lijn dieren.