4. Directe beheersing
- Precisielandbouw OT
Hier gaan we kort in op de verschillende vormen van directe beheersing. Specifiekere info is te vinden het hoofdstuk ‘Technieken’
4.1 Chemische onkruidbeheersing
Herbiciden zijn de meest gebruikte methode om onkruiden te beheersen. De lage kosten, hoge effectiviteit en de beperkte arbeid die nodig is dragen hieraan bij. Onder andere door steeds meer herbicide-resistentie, is er een roep om alternatieve methoden voor onkruidbeheersing.
Chemische onkruidbeheersing kan worden ingezet op verschillende momenten gedurende de teelt, waardoor ze in de verschillende levensstadia van het onkruid werkzaam zijn:
Voor opkomst. Deze herbiciden voorkomen dat onkruidzaailingen zich kunnen vestigen en vormen vaak de basis van de onkruidbeheersing. Vaak wordt gebruik gemaakt van niet-selectieve herbiciden met een brede werking zoals glyfosaat. Door middel van contactherbiciden kunnen kiemplanten worden bestreden, maar ook bodemherbiciden worden vaak voor opkomst toegepast.
Na opkomst. Deze herbiciden verwijderen onkruiden, zodat er minder competitie voor licht, water en nutriënten optreedt. De toepassing van herbiciden na de opkomst, is nog altijd de belangrijkste toepassing voor onkruidbeheersing in de gangbare teelten.
Na de oogst. Na de oogst worden herbiciden vaak gebruikt om late kiemers en schieters in de stoppel te beheersen, zodat deze niet bijdragen aan de productie van nieuwe zaden. Ook hier wordt vaak gekozen voor niet-selectieve middelen, zodat een zo breed mogelijke groep onkruiden wordt bestreden.
4.2 Mechanische onkruidbestrijding
Het principe van mechanische onkruidbestrijding is gebaseerd op technieken die snijden, trekken, de wortels loshalen of onkruiden begraven. Belangrijke technieken zijn de eg, schoffel, aanaarder, vinger- en torsiewieders (klik op de links voor meer informatie).
Vergeleken met chemische onkruidbestrijding vormen de weersomstandigheden bij mechanische methodes vaker een belemmering voor een effectieve bestrijding. Ook zijn een aantal gewassen in jonge stadia te gevoelig voor mechanische bewerkingen, waardoor gewasschade kan ontstaan. Wel kan mechanische onkruidbestrijding juist bijdragen aan opbreken van een korst in het voorjaar die opkomst van een gewas belemmert.
4.3 Thermische onkruidbestrijding
Onder thermische onkruidbestrijding kunnen een aantal technieken worden geschaard: branden, elektro-wieden, laser-wieden, behandelen met heet water en stomen. Door onkruiden bloot te stellen aan een vorm van hitte, worden deze gedood. De gevoeligheid voor deze technieken verschilt voor verschillende onkruidsoorten en in sommige gevallen stimuleert hitte de kieming of groei van bepaalde onkruiden.
4.4 Handwieden
Handwieden is de oudste methode om onkruiden te beheersen, maar ook de meest arbeidsintensieve. Handwieden is het meest effectief wanneer het wordt ingezet om grote onkruiden te verwijderen, die zonder bestrijding bijdragen aan zaadproductie en een relatief grote opbouw van de onkruidzaadbank. Handwieden wordt ook vaak ingezet bij probleemonkruiden of wanneer bepaalde onkruiden een waardplant (een specifieke plant die een ziekte, plaag of aaltje nodig heeft om van te leven en zich te vermeerderen) zijn.
4.5 Maaien, knippen en trekken
Voordat herbiciden breed werden ingezet, was maaien een van de meest gebruikte methodes om onkruiden te bestrijden. Onder andere in boomgaarden en kwekerijen is maaien nog steeds een veelgebruikte methode, mede omdat de grote rij- en plantafstanden dit mogelijk maken. In grasland is maaien ook een van de meest toegepaste beheersingsmaatregelen.
Maaien is een goede strategie om bijvoorbeeld wortelonkruiden te beheersen. Door deze regelmatig af te maaien, worden de ondergrondse delen uitgeput. Bij de afrijpingsfase van gewassen zoals uien en aardappelen valt het gewas open en groeien onkruidplanten vaak tot boven het gewas uit. Door deze vlak boven het gewas af te maaien en af te voeren wordt vestiging van zaden voorkomen.
Daarnaast zijn er onkruidtrekkers en -knippers die ook de boven het gewas uitstekende onkruiden verwijderen.
4.6 Onkruid zaden verzamelen/vernietigen
Het verzamelen of afvangen van onkruidzaden, bijvoorbeeld tijdens de oogst, is een nog weinig gebruikte techniek. Deze methode komt oorspronkelijk vanuit Australië, waar het kaf en stro uit combines wordt verzameld en vaak verbrand. Hiermee wordt nieuwe aanvulling van de zaadbank voorkomen.