Biologisch effluent

Biologisch effluent ontstaat na nitrificatie en denitrificatie van mest. Het is een dunne fractie die stikstofarm is, maar wel veel kalium bevat.

Nitrificatie, denitrificatie, biologische zuivering, kaliumrijk

Biologisch effluent is een restproduct van de biologische verwerking van (dunne fractie van) drijfmest via nitrificatie/denitrificatie. Het restant van dit proces is een meststof waar de stikstof uit is verwijderd en dat wordt biologisch effluent genoemd.

Voorafgaand aan biologische verwerking wordt de drijfmest of het digestaat eerst mechanisch gescheiden in een dikke en dunne fractie. De dunne fractie wordt vervolgens biologisch verwerkt. 75 – 80% van de ingaande dunne fractie wordt omgezet in effluent. Dit effluent bevat nog slechts 10 – 20% van het fosfaat (doordat het grootste deel in de dikke fractie zit) en minder dan 10% van de stikstof uit de oorspronkelijke drijfmest (omdat de stikstof via het proces is verwijderd uit de dunne fractie). Oplosbare nutriënten zoals kalium, natrium en chloriden zijn grotendeels nog wel in het effluent aanwezig. Calcium en magnesium blijven na de scheiding voornamelijk in de dikke fractie.

Biologisch effluent

Parameters

Eenheid

Gemiddeld op basis van gezuiverde varkensdrijfmest

Minimum

Maximum

Droge stof (DS)

g/ kg

13,6

12,5

14,6

Organische stof

g/kg

3,6

3,6

3,6

pH

7,2

N-totaal

g/kg

0,4

0,4

0,4

N-mineraal

g/kg

0,3

P₂O₅

g/kg

0,4

0,6

0,2

K₂O

g/kg

4,2

3,7

4,6

MgO

g/kg

0,15

0,2

0,1

Bronnen: VCM (2023) en Vlaamse Landmaatschappij, afdeling Mestbank et al. (2005).

Biologische effluent is een vloeibare kali-meststof. Doordat biologisch effluent minder stikstof en fosfaat bevat, kunnen grotere hoeveelheden per hectare worden toegediend. Het effluent dient wel landbouwkundig correct te worden gebruikt, waarbij de totale kali-gift wordt afgestemd op de kalibehoefte van het gewas en de kaliumvoorraad van het perceel. Bij een te hoge dosis kan zoutstress bij het gewas optreden of bij toediening op grasland kan een te hoge dosis leiden tot kopziekte bij koeien.

Afhankelijk van het stikstofgehalte in het effluent en de regels van het waterschap mag effluent door enkele bedrijven op het riool worden geloosd. Effluent wordt dan gemengd met rioolwater en gezuiverd door de rioolzuiveringsinstallatie, die een vergelijkbaar proces gebruikt.

Effluent dient net als andere dierlijke mest emissiearm te worden aangewend. In Vlaanderen bestaat de uitzondering dat wanneer het drogestofgehalte maximaal 2% is en het gehalte ammoniakale stikstof < 1 kg /1000 liter, dat het dan niet emissiearm (bovengronds) mag worden aangewend. In Nederland geldt deze uitzondering niet.