Gedrag dat dieren vertonen wordt bepaald door erfelijke factoren en door leerprocessen. Erfelijk gedrag is een pakketje gedragingen dat al vanaf de geboorte van het dier aanwezig is.
Zoelen, in de modder rollen, is aangeboren gedrag van varkens
© Wageningen Livestock Research
Reflex
Reflexen zijn de eenvoudigste uitingen van aangeboren gedrag. Het zijn onwillekeurige, onvrijwillige, automatische reacties op een prikkel. Een reflex zorgt er bijvoorbeeld voor dat je je ogen dichtdoet als er iets snel op je afkomt en dat je je voet terugtrekt als je op iets scherps trapt. Reflexen behoren tot het beschermingsmechanisme van het lichaam. Ze moeten voortdurend beschikbaar zijn voor het geval dat ze nodig zijn.
Een kitten heeft de reflex zich stil te houden wanneer zijn moeder hem in het nekvel grijpt
Instinct
Een ander deel van de gedragingen van een dier dat al is ´ingebouwd´ bij de geboorte, is het instinct. Het instinct vormt een soort ´geheugen van de soort´. Dat geheugen wordt van generatie op generatie doorgegeven aan de nakomelingen. Instinctief gedrag ontwikkelt zich in de loop van de evolutie. Dat gaat heel geleidelijk. Via natuurlijke selectie wijzigt het zich zodanig dat de diersoort zo goed mogelijk aangepast raakt aan de omgeving. Honingbijen erven het instinct om naar bloemen te vliegen en daar nectar en pollen te zoeken. Wilde ganzen hebben het instinct iedere winter naar het zuiden te trekken, ook zonder dat hun ouders hen dat hebben geleerd.
Honingbijen erven het instinct om naar bloemen te vliegen en daar nectar en pollen te zoeken