Gezondheid is samen met gedrag en in samenhang met aspecten van de leefomgeving zoals huisvesting en voeding, een belangrijke informatiebron om het welzijn van dieren te beoordelen. Door goed te letten op de gezondheid van een dier, krijg je een indruk van hoe het dier zijn leefomgeving ervaart. Voor een goede gezondheid is het belangrijk dat het dier vrij is van verwondingen, van ziektes en van ongemak door ingrepen en handelingen.
De drie gezondheidscriteria die van belang zijn bij het beoordelen van het welzijn
Klik op de afbeelding voor een vergroting.
Afwezigheid van verwondingen
Een dier dat gewond is, voelt pijn en kan gefrustreerd of gestrest raken. Verwondingen kunnen tot infecties met ziekteverwekkers leiden, waardoor ze nog meer gezondheids- en welzijnsproblemen veroorzaken. Veel verwondingen kun je van buitenaf waarnemen. Een dier kan echter ook interne verwondingen hebben opgelopen, die je alleen kunt vaststellen door inwendig onderzoek uit te voeren of kunt zien aan merkbare veranderingen in houding en gedrag. Verwondingen kunnen in het uiterste geval tot sterfte leiden. Een voorbeeld daarvan is het doodliggen van biggen in de varkenshouderij.
Goudvissen met bolle of uitpuilende ogen lopen een welzijnsrisico, omdat ze gemakkelijk oogverwondingen oplopen
Afwezigheid van ziektes
Een ziek dier vertoont vaak lichamelijke verschijnselen zoals braken, diarree of koorts. Ziekte heeft een negatieve invloed op het welzijn van het dier. Dieren kunnen ziek worden als gevolg van chronische stress, maar ook door een verkeerd klimaat of een slechte hygiëne. Door ziekte te voorkomen, of juist te behandelen, ervaart een dier minder stress en minder negatieve emoties zoals pijn. De invloed die ziekte op het welzijn heeft, hangt af van de aanwezige weerstand en het herstelvermogen van het dier.
Een verkeerde huisvesting leidt snel tot stress en ziekte bij leguanen
Afwezigheid van ongemak door ingrepen en handelingen
Het ondeskundig uitvoeren van ingrepen en handelingen kan tot veel ongemak, zoals angst en pijn, leiden. Voor het welzijn van het dier is het belangrijk dat deze gevolgen zo veel mogelijk vermeden of beperkt worden. Bij het besluit om een ingreep of handeling al dan niet uit te voeren, moeten de risico’s voor mens en dier en het ongemak voor de dieren afgewogen worden. Wordt de ingreep dan toch uitgevoerd, dan moet dit vakkundig gebeuren.
Couperen moet zorgvuldig gebeuren en door een deskundige gedaan worden
© Wageningen Livestock Research