Gentiaan

De grote gele gentiaan of gele gentiaan (Gentiana lutea) is een vaste plant van de gentiaanfamilie (Gentianaceae). De gele gentiaan is inheems in Europese gebergten, waar ze aan te treffen is op hoogten tot 2200 meter.  In België en Nederland komt de soort niet voor.

De gele gentiaan wordt 0,5 - 1,5 meter hoog. De bladeren zijn tegenoverstaand, en hebben vijf tot zeven boogvormige nerven. De plant groeit langzaam, pas na 10 jaar komt ze tot bloei. Daar staat tegenover dat ze 40 tot 60 jaar oud kan worden. De grote bloemen groeien in kransen van drie tot tien bloemen in de oksels van de bovenste bladeren. De zaden wegen slechts een duizendste gram en worden door de wind verspreid. Elke plant brengt ongeveer 10.000 zaden voort (Wikipedia).

De wortel bevat bitterstoffen, o.a. amarogentine, deze stimuleren de speekselproductie, de penswerking, de digestie en eetlust. Werkt tevens op de lever.

Algemeen

Gentiaanwortelextract (Gentianae lutea radix) is bijzonder rijk aan bitterstoffen, waarbij amarogentine de belangrijkste bijdrage levert aan de bittere smaak en derhalve aan de stimulerende effect op spijsvertering en eetlust. Via de smaakzenuwen stimuleren bitterstoffen reflectorisch de productie van speeksel en maagsappen, waarbij een aanzienlijke toename al wordt gemeten voordat het extract de maag bereikt. Tevens stimuleren bitterstoffen de secretie van enzymen door de lever en pancreas. De mucosa in de darm bevat namelijk ook grote aantallen zogenaamde ‘bitterreceptoren’ die dit effect hoogstwaarschijnlijk bewerkstelligen of ten minste versterken. Door de versterkte secretie van  spijsverteringssappen/enzymen wordt de spijsvertering gestimuleerd en de eetlust opgewekt. Daarnaast wordt de gastro-intestinale motiliteit sterk vergroot. Dierstudies bij vele diersoorten (o.a. muis, hond, schaap) laten zien dat bij orale opname van extracten uit gentiaanwortel de beschreven effecten zeer sterk zijn. Net als aan brandnetel wordt aan gentiaanwortel ook een sterke anti-oxidatieve en leverbeschermende werking toegeschreven (Gebhardt and Wagner, 1996/97). Bitterstoffen (bijv. uit gentiaan) verhogen, door hun positieve effecten op de spijsvertering, de absorptie van vitaminen (McDowell, 2006).

Van gele gentiaan (Gentiana lutea) is in vitro antibacteriële activiteit aangetoond (Savikin et al., 2009), maar de gebruikte species van Gentiana in Poeder nr 4 is niet gedefinieerd door de producent.

Gebhardt, R. and Wagner, H. 1996/97. Hepatocellular actions of mangiferin and methanol extracts prepared from Gentiana lutea. Phytomedicine 3, 54.

McDowell, L.R. 2006. Vitamin nutrition of livestock animals: overview from vitamin discovery to today. Canadian Journal of Animal Science 86, 171-179.

Savikin, K., Menković, N., Zdunić, G., Radanović, D., Janković, T. 2009. Antimicrobial activity of Gentiana lutea L. extracts. Zeitschrift für Naturforschung. C, Journal of biosciences 64, 339-342.