De laatste jaren zijn er uit een aantal onderzoeksprogramma's en samenwerking innovatieve kasontwerpen voortgekomen. Voor de bouw van nieuwe kassen kunnen deze ontwerpen of onderdelen daarvan in overweging worden genomen tijdens het ontwerpproces:
BEST staat voor Bubble Energy Saving Technology en het meest in het oog springende onderdeel van deze kas is het gebruikte kasdek materiaal: noppenfolie. Deze speciale kas is vooral geschikt voor gewassen die van origine buiten in de volle grond worden geteeld, omdat deze gewassen behoefte hebben aan een beschermde teeltomgeving vanwege klimaatverandering (meer kans op nachtvorst, overmaat aan regen/hagel). Foliekassen zijn goedkoper dan glazen kassen en kunnen van een ventilatiecapaciteit voorzien worden die vrijwel oneindig is, wat voor dit soort gewassen erg belangrijk is. Het noppenfolie heeft een relatief goede lichtdoorlatendheid (67% hemisferisch), een hoge isolatiewaarde, een lange levensduur van minstens 15 jaar en is diffuus. Deze kas vraagt een “beperkte” investering, bespaart zo'n 50% energie t.o.v. een eenvoudige glazen kas en is geschikt voor gewassen met een matig energieverbruik, zoals houtige klein fruitgewassen.
Meer weten? Bekijk hier het onderzoek Integraal naar klimaatneutraal (Demo noppenfoliekas) of lees het artikel Frambozenteelt in nieuw ontworpen BEST kas (2019)
In de winter is natuurlijk licht nog altijd de beperkende productiefactor in Nederlandse kassen. De "Winterlichtkas" is een nieuw kasconcept met een maximale lichttransmissie tijdens de winterperiode. De Winterlichtkas heeft een nieuw type schermsysteem, Svensson-schermdoek en speciaal diffuus glas, wat 10% lichtwinst oplevert t.o.v. een referentiekas met een 4 meter kap op een 8 meter tralie, gecoate onderbouw en standaard glas. In de Winterlichtkas staat een komkommerras dat het meest geschikt is voor de winterteelt en dat is geteeld met het meest geschikte gewasmanagement, waardoor dit ras ten minste 10% efficiënter omgaat met het beschikbare natuurlijke licht.
Meer weten? Bekijk hier het onderzoek Licht in de Winterlichtkas of lees het rapport Verbetering lichtinval winterlicht (2015)
Het 2SaveEnergy kasconcept bestaat uit een combinatie van een "standaard" kasdek met daaronder een ETFE-film om een goede isolatie te bereiken. Deze combinatie samen met een dubbel scherm, welke op slechts enkele centimeters afstand van elkaar gemonteerd is, heeft in het teeltjaar 2015 tot een laag energiegebruik en een prima tomaten productie geleid. Tijdens de teelt zijn de principes van Het Nieuwe Telen zoveel mogelijk aangehouden. Ten opzichte van de gangbare praktijk was het energiegebruik meer dan 50% lager bij een minimaal gelijke productie.
Meer weten? Bekijk hier het onderzoek Demo 2SaveEnergy kas of lees het rapport Teelt en energie 2SaveEnergy kas (2016)
De DaglichtKas heeft diffuus isolatieglas, maar is ook uitgerust met een installatie waarmee de kweker overtollige warmte kan oogsten, bestaande uit fresnel-lenzen die het directe zonlicht concentreren in dunne brandlijnen. Precies in die brandlijnen hangen de zwart geverfde buizen gevuld met water, dat door de straling opwarmt. De buizen bewegen automatisch mee met de zonnestand, zodat ze altijd in de goede positie staan. Dit systeem kan een groot deel of zelfs de gehele warmtebehoefte dekken. Bovendien creëert de kas een optimale lichtverdeling bij de plant, wat resulteert in een betere kwaliteit en productie.
Foto: Hans van Tilborgh, Technokas Ingenieursbureau B.V.
Meer weten? Bekijk hier de onderzoeken Demonstratie DaglichtKas en Begeleiden en monitoren van energie-innovaties in de praktijk of lees de rapporten:
- Monitoring Energiebesparing door Het Nieuwe Telen en Energie-innovaties (2016)
- Monitoring Energiebesparing en Teeltervaringen bij Energie-innovaties (2014)
- Praktijkervaringen met de DaglichtKas (2014)
De Cabriokas wordt gebruikt om planten af te harden maar tegelijkertijd te beschermen tegen schade door zwaardere weersomstandigheden. Het dak van een Cabriokas kan volledig open (zoals bij een cabriolet), maar hiervoor moeten wel zwaardere mechanieken worden gebruikt ten opzichte van een standaard Venlokas. Het voordeel is dat het UV-licht bij de planten komt. Ook kan het grotere beluchtingsoppervlak gunstig zijn. Er is tot nu toe weinig onderzoek gedaan naar Cabriokassen vanuit een energie- en teelt oogpunt.
Foto: GroentenNieuws
Meer weten? Lees hier een rapport Haalbaarheid foliekassen voor energie-extensieve gewassen
Op het IDC in Bleiswijk zijn 4 demokassen van ca. 350 m2 gerealiseerd die voldoen aan de toekomstige duurzaamheidseisen en fossielloos zijn. Het doel is om in de meest moderne kassen te demonsteren hoe er fossielvrij geteeld kan worden en ook zonder emissie van water en nutriënten. De focus zal liggen op het middensegment qua energieverbruik in de sierteelt, dit mede omdat in het hele palet aan teelten, deze nog minder aandacht hebben gekregen in het onderzoek. De kassen zijn initieel voor vier verschillende gewassen ingericht; aardbei, gerbera, freesia, en een potplantenafdeling voor anthurium en pot roos.
Meer weten? Bekijk hier het onderzoek Demo's Fossielvrij
