Gewas: Tomaat (en aardappel)
Wetenschappelijke naam: Phytophthora infestans
Groep: Waterschimmels (Oömyceten)
 |  |
| Verschrompelde vruchten aangetast door P. infestans. | Oppervlakkige stengelaantasting door P. infestans |
 | |
| Blad(steel)aantasting door P. infestans |
Klik op de afbeelding voor een vergroting.
© Copyright PPO, NVWA (PD), DLV, KAD, Landbrugsinfo
Phytophthora infestans of aardappelziekte kan ook in tomaten schade aanrichten. De ziekte wordt veroorzaakt door de waterschimmel Phytophthora infestans en is op de stengel, tros en bladstelen herkenbaar aan een zeer oppervlakkige verkleuring en afsterving (necrotisatie).
De waterschimmel kan enorme schade aanrichten en zelfs tot afsterving leiden. Aangetaste bladeren verkleuren, verwelken en verschrompelen. Aangetaste vruchten verkleuren bruin en verschrompelen (droogrot). Dit is in tegenstelling tot een aantasting van vruchten door P. nicotianae waarbij de vruchten niet verschrompelen.
Op het grensvlak van het afgestorven gedeelte en het gezonde gedeelte is meestal een zone herkenbaar waar de ziekteverwekker actief is. Onder vochtige omstandigheden, bijvoorbeeld op regenachtige dagen en als er een hoge RV aanwezig is, komt deze waterschimmel gemakkelijk voor. Evenals in een waterig milieu (bijvoorbeeld substraat). Bij zware aantasting kan binnen enkele dagen het aangetaste deel van een plant zijn afgestorven. Dikwijls komt de aantasting op de plant en in de kas pleksgewijs voor. De meeste aantasting wordt vooral onder de luchtramen gevonden omdat sporen van de waterschimmel door de geopende luchtramen naar binnen komen. Meestal wordt door de levenswijze van P. infestans en de herkomst van de besmetting, de aantasting pas in de loop van de zomer en het najaar in de kas aangetroffen.
Ook de stengel kan aangetast zijn. Op een aangetaste stengel zijn bruine aangetaste delen te herkennen. Phytophthora aantasting van de stengel, komt vooral voor in jonge gewassen. De bladoksels van een plant drogen moeilijk op en zijn dus een ideale vestigingsplaats voor de waterschimmel. De stengel verschrompelt niet. Dit in tegenstelling tot een aantasting door P. nicotianae waarbij stengels wel verschrompelen.
Besmettingen komen van aangetaste aardappelplanten buiten de kas. Aardappelplanten die aangetast zijn door P. infestans vormen bij 100 % R.V. en 19-22 °C sporendragers met daarop de sporen (zoösporangiën). Deze sporen worden door de lucht verspreid en komen meestal door de geopende luchtramen op tomatenplanten in de kas terecht. De sporen kunnen op de plant direct en indirect kiemen. Bij directe kieming maakt de spore een kiembuis en groeit zo de plant in. Optimale omstandigheden voor dit proces zijn 24 °C en 100 % R.V. Bij indirecte kieming maakt een spore 8-15 zwemmende zwermsporen die zich in water verplaatsen en vervolgens de plant ingroeien.
De waterschimmel groeit tussen de plantencellen in het plantenweefsel. Met haustoriën (een soort worteltjes) haalt ze voeding uit de plantencellen. Onder zeer vochtige omstandigheden worden ook nieuwe sporen gevormd. Deze sporen zitten op sporendragers die door de huidmondjes naar buiten komen.
Zowel zoösporangiën als zoösporen zijn kwetsbaar en kunnen maximaal een paar weken overleven. De waterschimmel kan in plantenweefsel ruststructuren maken (oösporen) waarmee langdurig ongunstige perioden kunnen worden overleefd. Sporen kunnen zo jarenlang in de grond achterblijven.
- Werk hygiënisch.
- Voorkom natslaan van het gewas. Probeer tijdens de teelt hoge luchtvochtigheid, guttatie en natte plantendelen in het gewas te voorkomen.
- Zorg ervoor dat het gewas niet nat de nacht ingaat.
