6.3.1 ontwikkeling biologisch areaal en aantal bedrijven
...
De biologische landbouw groeit, zowel in aantal bedrijven als in biologisch beteeld areaal (gecertificeerd en in omschakeling). Die groei is er vooral vanaf 2015. Door de jaren is het beeld wel verschillend.
ontwikkeling 2014 - 2021
2014 | 2015 | 2016 | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 | |
ha. bio incl. in omschakeling | 55.938 | 59.120 | 61,765 | 69.516 | 71,351 | 75,205 | 79.664 | 83.356 |
Bedrijven bio incl. omschakelaars | 1600 | 1801 | 1831 | 1930 | 2010 | 2076 | 2.115 | 2.208 |
% areaal bio Nederland incl. in omschakeling | 3,0 | 3,1 | 3,3 | 3,4 | 4,0 | 4,2 | 4,2 | 4,6 |
% areaal bio EU | 5,7 | 6,2 | 7,0 | 7,7 | 8,5 | 9,2 |
Cijfers Bionext trendrapporten, SKAL, FIBL
Het biologisch beteeld areaal schommelde lange tijd tussen de ruim 50.000 en 55.000 ha. (inclusief areaal in omschakeling), maar groeit sinds 2015 aanmerkelijk. Ook het aantal bedrijven is gegroeid. Eind 2018 was het aantal landbouwbedrijven ten opzichte van 2017 weer met 4,1% gegroeid, in 2019 ten opzichte van 2018 met 4,1%. Wel lijkt de groei in 2018 af te vlakken: het aantal omschakelaars was eind 2016 245, eind 2017 180, eind 2018 161, eind 2019 124 en eind 2020 96. In 2021 was het aantal omschakelaars echter weer groot (145), een groei van 51% ten opzichte van 2020. Het areaal gecertificeerd groeide in 2019 (t.o.v. 2018) nog met 10,2%, maar het areaal in omschakeling daalde met 47,9%. Dat betekent dat de groei van het areaal vooral zat in uitbreiding van al bestaande bedrijven; een tendens die al vanaf 2017 zichtbaar is. In 2021 was het aantal omschakelaars echter weer groot (145), een groei van 51% ten opzichte van 2020. Het areaal biologisch (inclusief in omschakeling) was in 2021 gestegen tot 4,6 van het totaal landbouwareaal, in totaal 83.356 ha..
Tot 2018 zat de groei vooral in de dierlijke bedrijfstakken, vanaf 2018 vooral in de plantaardige. De groei zat in 2016 en 2017 vooral bij de dierlijke sector (melkvee, varkenshouderij, leghennen), maar in 2017 ook in de akkerbouw en vollegrondsgroenten en de teelt van voedergewassen. In 2018 en 2019 groeiden vooral de plantaardige sector. In 2018 groeiden vooral akkerbouw en vollegrondsgroenten, en in de dierlijke sector alleen pluimvee. In 2019 groeiden akkerbouw en tuinbouw (vollegronds en bedekt, sierteelt) met zo'n 10%; in de dierlijke sector was de groei beperkt, en groeide alleen de varkenshouderij met 9%. Het beeld in 2020 was vergelijkbaar, als uitschieters Akkerbouw-tuinbouw + 38%, en Sierteelt + 17%. In 2021 zien we hetzelfde beeld: groei t.o.v. 2021 vooral in de plantaardige sector, vooral de tuinbouw en sierteelt; in de dierlijke sector groeit Pluimvee het meest.
In Vanaf 2017 groeide het areaal sterker dan het aantal bedrijven. Dat kwam door een groeiend aantal grote omschakelaars en doordat al bestaande biologische bedrijven extra grond in omschakeling nemen. De groei zat dus ook in de schaal van de bedrijven. Deze trend is in 2018 niet zichtbaar, maar zet door in 2019. Bio-bedrijven zijn gemiddeld iets groter dan gangbare: 36 ha., tegenover gangbaar 32 ha. (SKAL). Ook in 2019, 2020 en 2021 zit de groei in areaal vooral in de uitbreiding van bestaande bedrijven (percentuele groei areaal groter dan van aantal bedrijven).
ontwikkeling 2014 - 2020
...
2014
...
2015
...
2016
...
2017
...
2018
...
2019
...
2020
...
2021
...
ha. bio incl. in omschakeling
...
55.938
...
59.120
...
61,765
...
69.516
...
71,351
...
75,205
...
79.664
...
83.356
...
Bedrijven bio incl. omschakelaars
...
1600
...
1801
...
1831
...
1930
...
2010
...
2076
...
2.115
...
2.208
...
% areaal bio Nederland
...
3,0
...
3,1
...
3,3
...
3,4
...
4,0
...
4,2
...
...
4,6
...
% areaal bio EU
...
5,7
...
6,2
...
7,0
...
7,7
...
8,5
...
9,2
Cijfers Bionext trendrapporten, SKAL, FIBL
Nederland heeft een relatief klein aandeel biologische landbouw, met 4,2% in 2020 (inclusief areaal in omschakeling). In de EU als geheel was dit in 2020 9,2% ). In omringende landen is het aandeel biologisch hoger dan in Nederland: België 6,9%, Duitsland 9,7%, Frankrijk 7,7%, Denemarken 10,9%.; Oostenrijk is EU-koploper met 26,1%. 10 EU landen (12 Europa totaal) scoren boven de 10% (cijfers 2019, aandeel bio van areaal totaal, waarschijnlijk zonder ha. in omschakeling). In al deze landen groeit het aandeel bio (cijfers FIBL).
...
6.3.2 ontwikkeling afzet biologisch
...
Ook de omzet van bio-producten groeit de afgelopen jaren flink. Tussen 2006 en 2016 verdrievoudigde de omzet van biologische producten. Het totaal aandeel biologisch in de afzet van levensmiddelen is eind 2018 gestegen naar 4,7%, de groei van de totale omzet biologisch was in 2018 8,4%, naar in totaal ruim anderhalf miljard euro. Deze groei zet zich voort in 2019. Er is recent forse groei in de bio-afzet van de discounters, bedrijfswinkels en on-line. 2020 liet daardoor een sterke groei zien, mede als effect van de corona-crisis (deels het effect van meer thuis koken, te zien bij alle supermarkten, maar ook door meer belangstelling voor gezonde voeding). In 2021 was de totale omzet van de supermarkten en speciaalzaken weer met 2% gedaald, maar groeide het aandeel bio nog met 0,5%.
...
In 2020 heeft de Europese Commissie in de Green Deal het doel vastgelegd om in 2030 op 25% biologische landbouw uit te komen. Dat kan alleen lukken als de afzet van biologische producten ook op dat aandeel uit gaat komen. Dat is nog een heel grote opgave. Er wordt nagedacht over een stimuleringsbeleidIn lijn met de Green Deal heeft de Nederlandse regering in december 2022 het Actieplan groei van biologische productie en consumptie uitgebracht. Hierin legt de regering een stimuleringsbeleid vast, gericht op zowel het aanbod als de vraag. Het Actieplan stelt een ambitieus doel: naar 15% biologisch areaal in 2030 ! De vraag is daarin leidend: meer afzet van bio moet de groei mogelijk maken. Daarop zet het stimuleringsbeleid in. Dit wettigt de verwachting van een verdere groei in de komende 10 jaar.
Gezien de groei in de omzet dreigen dreigden er de afgelopen jaren aanbod-tekorten en een groeiende afhankelijkheid van import van biologische producten; dit terwijl Nederland voor een aantal -primaire- producten ook exportland is. De afzet binnen de totale EU was in 2017 36,3 miljard euro, een groei van 19 % (wereldwijd 33 %). In 2019 was de omzet in de EU al € 45 mlrd., waarvan € 41,1 mlrd. afzet binnen de EU, een groei met 8%. De exportkansen zijn dus aanzienlijk. Het is nog niet duidelijk wat de gevolgen voor de export zullen zijn van de crisis in 2022 en van het stimuleringsbeleid (Actieplan).
| Informatie |
|---|
verdieping Markt en omgevingVoor alle trendrapporten zie Bionext trendrapporten . Om de plaats van de bio-markt in de hele voedingsmarkt in Nederland te zien: Wie voedt Nederland ? |
...