6. Bedrijf, keten, markt

Een biologisch product is alleen biologisch als de biologische kwaliteit van alle stappen in de keten ‘van zaadje tot karbonaatje in de winkel' aantoonbaar is. Dat principe is vastgelegd in de regelgeving en certificering (hoofdstuk 5). Dit keten-principe is heel belangrijk voor de biologische sector. 

Dit werkt door in de manier waarop de sector is georganiseerd: de verschillende schakels in de keten hebben eigen organisaties binnen één biologische koepel. Daarbinnen werken de verschillende schakels in de keten samen en worden afspraken gemaakt.

Dit keten-principe bepaalt mede het 'verdienmodel' van biologische primaire (landbouw-)bedrijven. Biologische bedrijven kunnen alleen bestaan binnen een 'bio-markt' waar uiteindelijk consumenten bereid zijn voor biologische producten iets extra's te betalen. Die 'bio-markt' maakt dus samenwerking binnen en tussen de schakels in de keten nodig. Binnen die 'bio-markt' opereren ook in de biologische sector de bedrijven  in concurrentie. 

Heel belangrijk voor een biologisch bedrijf zijn openheid voor de omgeving, transparantie, goed inspelen op de snel groeiende en veranderende bio-markt en bereidheid tot innovatie. De biologische landbouw kan groeien omdat agrariërs biologisch zien als goed alternatief voor de gangbare landbouw. Dat lukt alleen als consumenten dat ook zo zien en dus biologische producten willen kopen tegen een (iets) hogere prijs. De biologische landbouw moet dan wel steeds voorop blijven lopen in het bieden van een alternatief en dat ook uitstralen (goede communicatie). Doen we dat niet dan wordt de biologische landbouw snel minder onderscheidend, want ook in de gangbare omgeving gaan de ontwikkelingen verder en profileren bedrijven zich met duurzaamheidsclaims, ook met eigen keurmerken.

Voor de komende jaren wordt heel belangrijk om duidelijk positie te kiezen in de grote transities die het landbouw- en voedselsysteem gaat doormaken. Grote uitdagingen als klimaat, stikstof-crisis, biodiversiteit, voedselzekerheid, dierenwelzijn, leegloop van het platteland vragen om veranderingen . De landbouw wordt in de bredere maatschappij en in de politiek steeds meer als een probleem gezien. De biologische sector moet uitstralen dat zij deel is van de oplossing, niet van het probleem.  Die transities bepalen voor jou als ondernemer ook de uitdagingen én de kansen. Duurzaamheid zal steeds meer bepalen of je bedrijf toekomstperspectief heeft.

De voor-vorige minister Schouten koos voor doorontwikkelen van de landbouw naar kringlooplandbouw, met zoveel mogelijk gesloten kringlopen en vergaand terugdringen van voedselverspilling. Dat perspectief past heel goed bij waar de biologische sector al veel langer voor staat. Daarop goed inspelen bepaalt mede het perspectief voor de biologische landbouw, en alle bedrijven in die sector, in de nabije toekomst.

De Europese Commissie kiest met haar Farm-to-Fork strategie voor een vergaande verduurzaming van de Europese landbouw, en daar krijgt de biologische landbouw een stevige rol in, met de doelstelling van 25% biologisch areaal in 2030 (25% van de hele EU, niet per land). Dat biedt kansen voor biologische bedrijven die deze uitdagingen oppakken en dat ook duidelijk communiceren, zich echt laten zien als 'deel van de oplossing'. De Nederlandse overheid bepaalt in 2022 het doel voor Nederland op 15% bio-areaal in 2030: een ambitieuze doelstelling gezien de huidige bijna 5%. Dat doet LNV in het actieplan Groei van biologische productie en consumptie (december 2022). Voor het eerst sinds jaren wordt dit doel weer ondersteund met middelen, vooral voor marktontwikkeling (meer vraag) en voor kennisontwikkeling. Belangrijk voor het perspectief van omschakelaars en doorontwikkelende bedrijven.