6.3.1 ontwikkeling biologisch areaal en aantal bedrijven
...
(P.M. Deze afbeelding -samenvatting- is bijgehouden t.m. 2020. Wordt later nog vervangen)
De biologische landbouw groeit, zowel in aantal bedrijven als in biologisch beteeld areaal (gecertificeerd en in omschakeling). Die groei is er vooral vanaf 2015. Door de jaren is het beeld wel verschillend.
ontwikkeling 2014 - 20212022
2014 | 2015 | 2016 | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 | 2022 | |
ha. bio incl. in omschakeling | 55.938 | 59.120 | 61,765 | 69.516 | 71,351 | 75,205 | 79.664 | 83.356 | 86.425 |
Bedrijven bio incl. omschakelaars | 1600 | 1801 | 1831 | 1930 | 2010 | 2076 | 2.115 | 2.208 | 2.249 |
% areaal bio Nederland incl. in omschakeling | 3,0 | 3,1 | 3,3 | 3,4 | 4,0 | 4,2 | 4,2 | 4,6 | 4,8 |
% areaal bio EU | 5,7 | 6,2 | 7,0 | 7,7 | 8,5 | 9,2 | 9,6 |
Cijfers Bionext trendrapporten, SKAL, FIBL
Het biologisch beteeld areaal schommelde lange tijd tussen de ruim 50.000 en 55.000 ha. (inclusief areaal in omschakeling), maar groeit sinds 2015 aanmerkelijk. Ook het aantal bedrijven is gegroeid. Eind 2018 was het aantal landbouwbedrijven ten opzichte van 2017 weer met 4,1% gegroeid, in 2019 ten opzichte van 2018 met 4,1%. Wel lijkt de groei in 2018 af te vlakken: het aantal omschakelaars was eind 2016 245, eind 2017 180, eind 2018 161, eind 2019 124 en eind 2020 96. In 2021 was het aantal omschakelaars echter weer groot (145), een groei van 51% ten opzichte van 2020. Het areaal gecertificeerd groeide in 2019 (t.o.v. 2018) nog met 10,2%, maar het areaal in omschakeling daalde met 47,9%. Dat betekent dat de groei van het areaal vooral zat in uitbreiding van al bestaande bedrijven; een tendens die al vanaf 2017 zichtbaar is. Het areaal biologisch (inclusief in omschakeling) was in 2021 gestegen tot 4,6 van het totaal landbouwareaal, in totaal 83.356 ha.. Deze groei en dit groeipatroon zetten zich voort in 2022: een groei van het aantal bedrijven (incl. omschakelaars) met 1,8%, en van het areaal met 3,7%; het aantal omschakelaars is echter gedaald met 14,4%.
Tot 2018 zat de groei vooral in de dierlijke bedrijfstakken, vanaf 2018 vooral in de plantaardige. De groei zat in 2016 en 2017 vooral bij de dierlijke sector (melkvee, varkenshouderij, leghennen), maar in 2017 ook in de akkerbouw en vollegrondsgroenten en de teelt van voedergewassen. In 2018 en 2019 groeiden vooral de plantaardige sector. In 2018 groeiden vooral akkerbouw en vollegrondsgroenten, en in de dierlijke sector alleen pluimvee. In 2019 groeiden akkerbouw en tuinbouw (vollegronds en bedekt, sierteelt) met zo'n 10%; in de dierlijke sector was de groei beperkt, en groeide alleen de varkenshouderij met 9%. Het beeld in 2020 was vergelijkbaar, als uitschieters Akkerbouw-tuinbouw + 38%, en Sierteelt + 17%. In 2021 zien we hetzelfde beeld: groei t.o.v. 2021 2020 vooral in de plantaardige sector, vooral de tuinbouw en sierteelt; in de dierlijke sector groeit Pluimvee het meest. Ook in 2022 zien we dit beeld.
Vanaf 2017 groeide het areaal sterker dan het aantal bedrijven. Dat kwam door een groeiend aantal grote omschakelaars en doordat al bestaande biologische bedrijven extra grond in omschakeling nemen. De groei zat dus ook in de schaal van de bedrijven. Deze trend is in 2018 niet zichtbaar, maar zet door in 2019. Bio-bedrijven zijn gemiddeld iets groter dan gangbare: 36 ha., tegenover gangbaar 32 ha. (SKAL). Ook in 2019, 2020, 2021 en 2021 2022 zit de groei in areaal vooral in de uitbreiding van bestaande bedrijven (percentuele groei areaal groter dan van aantal bedrijven).
...
Nederland heeft binnen de EU een relatief klein aandeel biologische landbouw, met 4,2% 8% in 2021 2022 (inclusief areaal in omschakeling). In de EU als geheel was dit in 2020 9,2% en in 2021 9,6% (groei 4,4%). In omringende landen is het aandeel biologisch hoger dan in Nederland, en groeiend: België in 2019 6,9%, in 2021 7,4%, Duitsland 9,7% resp. 10,8%, Frankrijk 7,7% resp. 9,6%, Denemarken 10,9% resp. 11,4%; Oostenrijk is EU-koploper met 26,5% in 2021. In 2019 scoorden 10 EU landen (12 Europa totaal) boven de 10%, in 2021 al 13 (15 Europa totaal) (cijfers aandeel bio van areaal totaal, inclusief ha. in omschakeling). In de EU als geheel groeit het aandeel bio: van 2020 op 2021 met 5,2%. Het percentage bio is in de hele EU 9,63% in 2021. (cijfers FIBL).
Gezien het relatief lage percentage bio in Nederland en de sterk groeiende vraag (volgende dia) lijkt er volop ruimte voor verdere groei (ervan uitgaande dat de stagnatie in de groei van de omzet in 2022 en 2023 onder druk van de inflatie tijdelijk is).
Voor een overzicht van de ontwikkeling van de biologische landbouw in de EU zie IFOAM-EU annual report-2019 en IFOAM Organics Europe annual report 2021 , wereldwijd zie The World of Organic Agriculture 2020, The World of Organic Agriculture 2021 en The World of Organic Agriculture 2023 (FIBL).
...
Ook de omzet van bio-producten groeit in de afgelopen jaren tot 2022 flink. Tussen 2006 en 2016 verdrievoudigde de omzet van biologische producten. Het totaal aandeel biologisch in de afzet van levensmiddelen is eind 2018 gestegen naar 4,7%, de groei van de totale omzet biologisch was in 2018 8,4%, naar in totaal ruim anderhalf miljard euro. Deze groei zet zich voort in 2019. Er is recent forse groei in de bio-afzet van de discounters, bedrijfswinkels en on-line. 2020 liet daardoor een sterke groei zien, mede als effect van de corona-crisis (deels het effect van meer thuis koken, te zien bij alle supermarkten, maar ook door meer belangstelling voor gezonde voeding). In 2021 was de totale omzet van de supermarkten en speciaalzaken weer met 2% gedaald, maar groeide het aandeel bio nog met 0,5%.
...