Niet-overnemende familieleden zijn belangrijke spelers in het bedrijfsovernameproces. Omdat het vertrouwen en het gunnen belangrijk zijn, is het betrekken van partners, broers, zussen, zwagers en schoonzussen in het proces van groot belang. In sommige gevallen heeft de generatie van opa, oma, tantes en ooms heel veel invloed.
Niet-overnemende familieleden hebben juridisch recht op een deel van het bedrijf. Omdat de overnemer vaak niet over voldoende financiële middelen beschikt, vragen overnemer en overdrager een gunst aan deze familieleden. Er zijn verschillende oplossingen om dat goed te regelen.
Vertrouwen in de ondernemerskwaliteiten van de overnemer is belangrijk. Geen enkel familielid wil het bedrijf failliet zien gaan.
Alleen door in gesprek te zijn met elkaar, weet je wat de ander vindt, denkt en wil. Maak een bewuste keuze wie je bij de gesprekken wilt hebben. Denk na of het bespreekbaar maken van lastige zaken binnen de familie lukt. Een adviseur of externe kan het gesprek begeleiden en zorgen dat op tafel komt, wat besproken moet worden.
De planning van het gesprek is belangrijk. Er moet nog ruimte zijn om na te denken over de te overnemen beslissingen. Maar niet te vroeg in het proces en absoluut niet wanneer overdrager en overnemer er zelf nog niet zeker zijn wat zij willen.
Vooruitschuiven of uitstellen van het te voeren gesprek heeft meestal weinig zin. Dezelfde noten moeten toch gekraakt worden. Regel wat er te regelen valt. En pas de afspraken aan als de situatie verandert. Blijf altijd in gesprek zowel informeel als formeel. Want praten is 1, vastleggen van afspraken is 2. Een familiestatuut kan hierbij goed helpen (zie ook verdieping).
Waarden en belangen
Wees je bewust dat waarden en belangen een belangrijke rol spelen bij keuzes die in het familiebedrijf worden gemaakt. De waarden kunnen deels persoonsgebonden zijn, deels ook door de gehele familie worden gedeeld.
De nieuwe generatie hecht veel waarde aan de scheiding tussen werk en privé. Persoonlijke waarden als ‘plezier’, ‘doelbewust’ en ‘toekomstvisie’ vormen belangrijke waarden.
De overname moet financieel haalbaar zijn. Voor het bedrijf moeten doelbewuste keuzes worden gemaakt met een heldere toekomstvisie.
Overdragers en niet-opvolgende familie vinden het belangrijk dat de opvolger betrouwbaar is.
Partners hebben een belangrijke (indirecte) rol bij het bedrijfsovernameproces. Hij/zij kan de opvolger(s) en overdrager(s) een spiegel voorhouden.
Respect hebben voor elkaar en voor wat een ander gezinslid bijdraagt aan het familiebedrijf en het gezinsleven. Het is goed om dit uit te spreken. Ook het tonen van belangstelling en het bieden van openheid komt het overnameproces ten goede.