Gewas: Peen
Wetenschappelijke naam: Pythium sulcatum en P. violae
Groep: Waterschimmels (Oömyceten)
 |  |
| Kenmerkende open holtes met gerafelde rand | Cavity spot peen |
 | |
| Cavity spot peen |
Klik op de afbeelding voor een vergroting.
© Copyright PPO, NVWA (PD), DLV, KAD, Landbrugsinfo
Cavity spot is een belangrijk kwaliteitsprobleem in peen. De naam Cavity spot werd voor het eerst toegekend aan een schadebeeld zoals dat in 1962 in de Verenigde Staten werd aangetroffen.
De symptomen van cavity spot zijn kleine, al dan niet ingezonken plekjes op de wortel. De plekjes manifesteren zich in een vroeg stadium als ovale, bruine tot zwarte onderhuidse vlekjes omgeven door een lichte hof. In een later stadium vergroot het plekje en kan de opperhuid scheuren, wat resulteert in een open holte met een gerafelde rand. In en rond de aangetaste plek wordt wondkurk afgezet. Na stoomschillen blijft dit als een zwarte 'pok' achter op de peen. Door secundaire aantastingen kan vervolgens rot optreden.
Cavity spot wordt veroorzaakt door een aantal Pythium-soorten. De belangrijkste daarvan is de schimmel Pythium violae. Op de zandgronden lijkt P. sulcatum meer voor te komen. Behalve de aanwezigheid van de schimmel zijn ook abiotische (omgevings)factoren als temperatuur en neerslag alsmede verdichting van de bodem van groot belang voor het optreden van aantasting. De ziekte treedt vooral op in natte koele jaren. Besmette grond kan meer dan 10 jaar besmet blijven.
Pythium overleeft met dikwandige oösporen (eisporen) in de grond. De schimmel infecteert de wortel in de strekkingszone achter de worteltop van de hoofdwortel of de zijwortels. Ook tijdens de verdikking van de wortel is de infectiekans verhoogd, vooral na een regenperiode waarbij het land even onder water komt te staan
Op structuurgevoelige grond en op verdichte percelen, waar relatief snel verzadiging van de grond met water optreedt, is de kans op aantasting groter dan op goed doorlatende gronden. Een dichte stand van de peen (fijne peen voor de industrie) lijkt ook eerder tot aantasting te leiden dan bij bijvoorbeeld winterpeen (op ruggen).
Er zijn geen middelen toegelaten om cavity spot chemisch te bestrijden. In de toekomst kan de veredeling mogelijk oplossingen aandragen in de vorm van minder gevoelige of resistente rassen. Eén van de weinig mogelijkheden die de peenteler momenteel ter beschikking staat, is de perceelskeuze. Om cavity spot te voorkomen, moeten de structuur en ontwatering van het perceel optimaal zijn. Percelen waarop eerder een Cavity spot aantasting is waargenomen, dragen een verhoogd risico. Frequente peenteelt op dergelijke percelen leidt tot een verhoogde aantasting.
De minste problemen zijn te verwachten als door de gebruikelijke teeltmaatregelen een ongestoorde groei kan worden bewerkstelligd. Mocht onverhoopt toch aantasting worden geconstateerd, dan kan vervroegd rooien soms een oplossing zijn. Een aantasting neemt gaandeweg namelijk vaak toe. Met de keuze van de voorvrucht kan soms wat worden bereikt. Gewassen die de bodemstructuur negatief (kunnen) beïnvloeden, dienen als voorvrucht te worden gemeden. In proeven bleek de ui een gunstige voorvrucht en grasland (kunstweide) juist een slechte voorvrucht te zijn in verband met de zwaarte van de Cavity spot-aantasting.