DENNIS: Bij diffuus licht mis ik nog het nadeel dat het diffuus maken van glas ook licht kost.
Diffuus glas, coatings of schermen die invallend licht verstrooien en het licht in de kas diffuus maken, worden de afgelopen jaren steeds meer toegepast in de glastuinbouw. Maar waarom is het eigenlijk gunstig om diffuus licht binnen de kas te hebben in plaats van direct licht? Onder direct licht worden alleen de bladeren die de zon 'zien' beschenen en vallen anderen in de schaduw. De slagschaduw die de bovenste bladeren veroorzaken op onderliggende bladeren, zorgen ervoor dat het ene blad teveel licht krijgt en het andere te weinig.
Onder diffuus licht krijgt elk blad wel wat licht. Bij een gelijke hoeveelheid straling betekent dit dat diffuus licht beter verdeeld is over de bladeren waardoor hoge intensiteiten minder vaak voorkomen. Hoge lichtintensiteiten op bladeren dragen relatief minder bij aan de fotosynthese. Uit onderzoek blijkt dat onder direct licht zowel horizontaal als verticaal de lichtverdeling niet optimaal is voor fotosynthese.
De horizontale lichtverdeling is belangrijk voor een gelijkmatige groei. Vooral op stralingsrijke dagen met veel direct licht is deze niet optimaal. Direct zonlicht geeft namelijk niet alleen slagschaduwen die door de bovenliggende bladeren worden veroorzaakt, maar ook de kasconstructie en aanwezige installaties veroorzaken slagschaduw. Sommige planten krijgen dan veel instraling en laten sneller stress- en verbrandingsschade zien. Andere planten staan langer in de schaduw en ontvangen veel minder licht. Ze vertonen daardoor een slechte groei en blijven in hun ontwikkeling achter.
Voor hoogopgaande gewassen zoals tomaat, paprika en komkommer is ook de verticale lichtverdeling niet optimaal bij direct licht. De bovenste bladeren onderscheppen veel licht. Meer dan gebruikt kan worden voor fotosynthese. Veel minder licht dringt door in diepere lagen van het gewas, zodat de onderste bladeren nauwelijks bijdragen aan de fotosynthese en groei. Voor een gezond en uniform gewas is een regelmatige lichtverdeling dus essentieel.
Diffuus licht draagt positief bij aan een regelmatigere lichtverdeling in kassen. Dit verbetert de lichtverdeling op en in het gewas en verhoogt zo de fotosynthese.
Een tomatengewas onder direct licht (links) en onder diffuus licht (rechts)
Het effect van Hortiscatter op productie
Op basis van praktijkproeven met tomaat is er vastgesteld dat 10% meer Hortiscatter leidt tot 3% meer productie. Echter, een nadeel van diffuus glas is dat de transmissie van diffuus glas over het algemeen lager is dan standaard tuindersglas. Dit leidt tot lichtverlies en minder productie. Om helder en diffuus glas dus met elkaar te vergelijken moet zowel de Hortiscatter als de transmissie in acht worden genomen.
Stel: de hemisferische transmissie van helder glas met een AR-coating is 5% lager t.o.v. AR diffuus glas met de hoogst mogelijke Hortiscatter (35%). Een 5% lagere transmissie staat gelijk aan 5%*0.8=4% minder productie (zie...). Echter, 35% Hortiscatter is 3%*3.5=10.5% meer productie. Dus totaal gezien zorgt het diffuse glas in dit geval voor 6.5% meer productie.
Op dit moment is het project 'Diffuus kasdek, maak het eens helder' in volle gang. In dit project zal de relatie tussen Hortiscatter en productie in de praktijk ook voor andere gewassen wordt vastgesteld.
TABELLEN 'VUISTREGELS' INVOEGEN VAN GERT-JAN
Er is onderzoek uitgevoerd naar het effect van diffuus licht op specifieke gewassen. In welk gewas bent u geïnteresseerd?
