Prooi: Engerlingen rozenkever, larven taxuskever en varenrouwmug
Wetenschappelijke naam: Steinernematidae en Heterorhabditidae
Groep: Natuurlijke vijanden
 |  |
| Steinernema - aaltjes, adult | Steinernema - aaltjes, adult |
 |  |
| Heterohabditis aaltjes | Heterohabditis aaltjes tegen taxuskever |
Klik op de afbeelding voor een vergroting.
© Copyright PPO, NVWA (PD), DLV, KAD, Landbrugsinfo
Insecten-parasitaire aaltjes zijn ongesegmenteerde, ronde wormen van 1 tot 1,5 mm lengte.
Ze leven van nature in allerlei bodems, maar zijn alleen algemeen als ook hun gastheren massaal voorkomen. Er zijn veel verschillende soorten en stammen, die vaak elk gespecialiseerd zijn om bepaalde groepen insecten aan te vallen.
Deze aaltjes hebben een ingewikkelde levenscyclus. Alleen het derde larvestadium is vrijlevend en gaat in de vochtige bodem op zoek naar een geschikte gastheer. Dat zijn bijvoorbeeld de larven van engerlingen of (taxus)snuitkevers. Deze larven dringen de gastheer binnen door de mond, anus of ademhalingsopeningen.
De aaltjes dragen in hun darmen speciale bacteriën mee, die vrijkomen in de gastheer. Deze bacteriën vermenigvuldigen zich extreem snel, doden binnen 48 uur met gifstoffen de gastheer en lossen het inwendige weefsel van de gastheer op.
De aaltjes vervellen nog twee keer tot een tweeslachtig aaltje dat eieren legt waaruit zich mannetjes en vrouwtjes aaltjes ontwikkelen. Na de paring ontwikkelen zich (meestal) in het lichaam van het bevruchte vrouwtje weer nieuwe aaltjeslarven. Als deze larven in het derde stadium zijn, kruipen zij uit de dode gastheer en gaan op zoek naar een nieuwe gastheer, waar de cyclus weer voortgezet wordt.
De door insectenparasitaire aaltjes geïnfecteerde insectenlarven kleuren vaak roze of roodbruin; de buitenste huid blijft nog lang intact totdat de volgende generatie derde stadium larven naar buiten breekt.
Er zijn veel verschillende soorten en stammen van insectenparasitaire aaltjes, die steeds andere eigenschappen hebben. De ene soort of stam is heel effectief tegen de ene plaag, terwijl een andere stam op dat insect geen enkel effect heeft maar wel weer een ander plaaginsect kan doden.
Deze aaltjes worden commercieel gekweekt en kunnen in een speciale verpakking zelfs per post worden verzonden. Zij worden onder anderen ingezet tegen de larven van de taxuskever (Othiorhynchus sulcatus), en van varenrouwmuggen. Toepassing is vaak afhankelijk van de vochttoestand en temperatuur van de bodem. Als er te weinig gastheren aanwezig zijn, dan zijn de aaltjes ook weer snel verdwenen.. Gekweekte Heterorhabditis bacteriophora -aaltjes worden ingezet tegen larven van de taxuskever en het rozenkevertje. Het aaltje Steinernema feltiae bestrijdt de larven van varenrouwmuggen. Andere aaltjessoorten zijn in onderzoek tegen de engerlingen van mei- en junikevers.