Gewas: Iris
Wetenschappelijke naam: Rhizoctonia tuliparum
Groep: Schimmels
 |  |
| Kwadegrond iris: aangetaste bollen | Kwadegrond iris: vuilwitte sclerotiën aan de bovenkant van de bol |
Klik op de afbeelding voor een vergroting.
© Copyright PPO, NVWA (PD), DLV, KAD, Landbrugsinfo
Zwaar aangetaste bollen komen niet op. De bollen zijn dan grauw, maar soms, vooral bij de bolneus, ook bruin (foto 1). Op dwarse doorsnede zijn bruine ringen te zien.
Bij een minder ernstige, vroeg in het voorjaar ontstane aantasting, ontstaat nog wel een plant Deze sterft vroegtijdig af of de loofbladeren zijn zwaar gehavend en hebben ondergronds onregelmatig gevormde zachte plekken. Deze komen bij het uitgroeien van de plant boven de grond en worden wit-vliezig.
Tussen de rokken en op de bol is een draderige schimmelmassa aanwezig waaraan veel gronddeeltjes kleven. Ook zijn sclerotiën van verschillende vorm en grootte (1-10 mm) te vinden (foto 2). Deze zijn aanvankelijk vuilwit, later bruinzwart en op doorsnede violetachtig. Ze laten gemakkelijk los van het zieke weefsel.
De dochterbollen van planten die laat in het voorjaar zijn aangetast, blijven klein. Ze hebben donkere huiden en soms rotte plekken, waarvan het weefsel tijdens de bewaring hard wordt
De ziekte komt overwegend pleksgewijs voor. De schimmel is actief bij temperaturen beneden de 12°C. Hierdoor worden bol en spruit vooral in de winter aangetast en komt de aantasting bij stijging van de temperatuur tot stilstand. Sclerotiën die in de grond achterblijven, vormen evenals besmet plantgoed een besmettingsbron.
De verspreiding vindt plaats doordat de schimmel door de grond naar gezonde planten groeit en vooral doordat besmette grond via gereedschappen en machines naar elders wordt overgebracht.
Behalve bol- en knolgewassen als iris, Chionodoxa, krokus, Fritillaria, hycint, lelienarcis, Scilla en tulp kunnen ook vaste planten als Dicentra spectabilis, Helleborus Niger, Lychnis, Sedum spectabile en Valeriana officinalis en het groentegewas witlof worden aangetast. De schimmel kan langer dan 10 jaar in de grond in leven blijven.
- plantgoed goed schoonmaken en uitzoeken en ontsmetten volgens geldende adviezen;
- van besmetting verdachte grond behandelen met een fungicide volgens geldende adviezen;
- grond van zieke plekjes met bol en al tot 20 cm diep uitgraven en afvoeren;
- besmette grond 6-8 weken inunderen;