Gewas: Iris
Wetenschappelijke naam: Rhizoctonia solani (geslachtelijke vorm: Thanatephorus cucumeris)
Groep: Schimmels
 |  |
| Rhizoctonia-ziekte iris: Aantasting schedebladen en bollen, de meest linkse bol is gezond | Rhizoctonia-ziekte iris: Aangetaste bol met korstjes schimmelweefsel |
Klik op de afbeelding voor een vergroting.
© Copyright PPO, NVWA (PD), DLV, KAD, Landbrugsinfo
Bij lichte aantasting zijn op de schedebladen zwart-bruine vlekken te vinden. In het centrum daarvan verteert het bladweefsel.
Hierdoor ontstaan onregelmatig gevormde gaten, die omgeven zijn door een zwart-bruine rand van dood weefsel (foto 1, 2e van links). Wanneer de aantasting heviger is, zijn de schedebladen, en later ook de bladvoeten en de bloemsteel, zacht en grijsachtig van kleur.
Van de aangetaste bladeren verwelken de buitenste bladeren het eerst. De plant wordt loodgrijs en valt tenslotte om. Bij een zeer zware aantasting is de spruit voor opkomst al geheel verrot.
De bol kan vanuit de spruit worden aangetast. Daarbij ontstaat in één van de binnenste rokken een bruine plek die zich in alle richtingen uitbreidt. De rokken kunnen ook rechtstreeks vanuit de grond worden aangetast. Het aangetaste weefsel is dan zacht en aanvankelijk dof grijs-wit, soms paarsachtig. Later, wanneer de symptomen zich over de gehele bol uitbreiden, wordt het weefsel grauw-bruin (foto 1, de 2 exemplaren aan de rechterkant). Schimmelweefsel, dat soms verdicht is tot korstjes (pseudo-sclerotiën) kan zowel op de buitenkant van de bol (foto 2) als tussen de rokken voorkomen. De wortels worden niet aangetast.
Bij de bollenteelt te velde ontstaan donkere, min of meer langgerekte vlekken op de buitenste vliezen van de jonge bollen. Soms wordt ook de onderliggende rok aangetast en ontstaat op die plek een ondiep ingezonken, droge bruine plek. Dit lijkt enigszins op het symptoom van inktvlekkenziekte.
Irissen kunnen worden geïnfecteerd door stammen van Rhizoctonia solani die afkomstig zijn van verschillende waardplanten, waaronder tulp. De schimmel kan in alle grondsoorten aanwezig zijn. De schimmel kan de plant aantasten tussen 5°C en 30°C. Aantasting bij lage temperatuur is uitzonderlijk, dit in tegenstelling met met Rhizoctonia tuliparum, die vooral bij lage temperaturen het gewas aantast.
De ziekte veroorzaakt voornamelijk schade bij de bloementeelt in de kas en 's zomers buiten. In de bollenteelt kan de aantasting zo vroeg plaatsvinden, dat de plant slechts kleine, waardeloze bollen vormt. Meestal geschiedt de aantasting laat, waardoor de volgroeide bollen slechts oppervlakkige symptomen vertonen. De schimmel kan tijdens de bewaring op de bol overblijven, maar de vitaliteit neemt sterk af tijdens langdurig bewaren bij 30°C.
- Grond behandelen met een fungicide volgens geldende adviezen.
- Kasgrond stomen.
- Bollen voor de bloementeelt ondiep planten.