Javaans wortelknobbelaaltje - Chrysant

Meloidogyne javanica of het Javaans wortelknobbelaaltje (synoniem warmteminnend wortelknobbelaaltje) kan in chrysant tot kwaliteit- en productieverlies leiden. Aantasting door wortelknobbelaaltjes in het gewas is zichtbaar doordat plekken in de kas achterblijven in groei.

De bloemtakken worden korter. Het gewicht van de bloemtakken loopt sterker terug dan de lengte, de takken worden dus dunner. Als de aantallen wortelknobbelaaltjes zeer hoog is kan uitval van de planten ontstaan. Aan de wortels is schade van het wortelknobbelaaltje vaak duidelijk te zien door de aanwezigheid van kleine knobbels op de wortels (zie Foto 1). Bovendien groeien de wortels slechter en leveren door een aantasting met wortelknobbelaaltjes wel tot 75% van de lengte in.

Aaltjes komen in het tweede jeugdstadium (J2) uit de eitjes en gaan in de grond of het substraat op zoek naar wortels (Figuur 1). De aaltjes dringen net boven het worteltopje de wortel binnen en voeden zich met de inhoud van de plantencellen. Vervolgens zwellen de aaltjes op en ontwikkelen zich via drie vervellingen (van J2 naar J3 en J4) tot volwassen vrouwtjes. Niet alleen wordt de plant aangezet tot de vorming van wortelknobbels, maar ook worden er reuzencellen gevormd die dienen als voedselbron voor het volwassen vrouwtje. Het vrouwtje is ovaal tot bolvormig en melkwit van kleur. Alleen het jeugdstadium (J2) kan zich verplaatsen, de andere stadia zitten `vast' in de wortel. Mannetjes zijn voor de voortplanting van wortelknobbelaaltjes niet nodig en worden ook nauwelijks gevormd. Vrouwtjes zetten de eitjes buiten het lichaam af in een gelatineuze massa, de zogenaamde eiprop. Hierdoor zijn de eitjes redelijk goed beschermd tegen ongunstige omstandigheden. Een eiprop bevat 300 - 500 eitjes. Als de wortelknobbels maar enkele millimeters groot zijn, wat bij roos meestal het geval is, bevinden de meeste eiproppen zich aan de buitenkant van de wortel. In de eitjes maakt het aaltje een ontwikkeling door van het eerste naar het tweede jeugdstadium, waarna de J2 uit het ei te voorschijn komt. Hiermee is de cyclus rond.

Om te beginnen is het belangrijk om een goede bedrijfshygiëne aan te houden. Ga uit van aaltjesvrij plantmateriaal, zorg dat het teeltsysteem en de voedingsoplossing die wordt gebruikt aaltjesvrij zijn. De bestrijding van wortelknobbelaaltjes in chrysant vindt enerzijds plaats door het jaarlijks stomen van de grond. De middelen worden geleverd in korrelvorm en mogen ook alleen in die vorm, voor het planten, door de grond worden gewerkt. Een tijdige detectie kan voorkomen dat een aantasting zich kan uitbreiden