Grijs - waaierbont - hyacintenmozaiekvirus

Aanvankelijk tekenen zich op de bladeren donkergroene vlekken en strepen af tegen een lichter groene ondergrond, vooral bij de bladbasis (foto). Soms zijn lichtgroene kringen of vlekken zichtbaar, of een duidelijk streperig mozaïek.

Deze streperige bontheid kan later in het seizoen minder duidelijk worden of geheel verdwijnen. Er zijn ook cultivars, waarbij bladsymptomen moeilijk zijn waar te nemen.

Bij cultivars met blauwe en rode bloemen is de bloemkleur soms min of meer vlekkerig. Op de bloemstelen van enkele cultivars zoals `King of the Blues' en `Queen of the Pinks' komen strepen of kringvormige vlekken voor.

Tegen het einde van het seizoen wijken de bladeren van viruszieke planten eerder uiteen dan die van gezonde hyacinten. Bij doorvallend licht zijn milde bladsymptomen soms duidelijker zichtbaar.

Zieke planten vertonen meestal een minder krachtige groei dan de virusvrije planten. Aan het einde van het seizoen sterven zieke planten meestal eerder af. Dit leidt vaak tot bolopbrengstverlies.

In het eerste jaar na het hollen of snijden van viruszieke bollen zijn de symptomen in het "pluis" moeilijk of niet waarneembaar, terwijl het hyacintenmozaïekvirus wel naar alle bolletjes is overgegaan.

Tijdens de broei treden soms ernstige symptomen op in de vorm van smallere bladeren, strepen, kringvlekken en vlekkerigheid, tot zelfs dwerggroei. De bloemknoppen en bloemen tonen soms een lichtgekleurde vlekkerigheid.

Het hyacintenmozaïekvirus (draadvormig;potyvirusgroep) wordt door bladluizen op non-persistente wijze overgebracht. Bij het afritsen of het snijden van de bloemen, en bij het hollen of het snijden van bollen wordt het virus niet via het mes van zieke op gezonde hyacinten overgebracht.

Door voldoende selectie worden van de meeste cultivars `groene' partijen geteeld. Van enkele `grijze' (volledig zieke) cultivars is via meristeemcultuur virusvrij materiaal gewonnen.

Het hyacintenmozaïekvirus komt ook voor in Muscari.

• Niet telen in directe omgeving van het gewas Muscari.

• Zieke planten verwijderen of vernietigen.

• Werkbollen (bollen bestemd voor de vermeerdering) op afstand van het gewone plantgoed telen of onder beschermende omstandigheden in een gaaskas.

• Bij de teelt van werkbollen ter bestrijding van bladluizen gewasbespuitingen uitvoeren volgens de geldende adviezen.

• Voor het hollen of het snijden virusvrije werkbollen gebruiken; werkbollen vooraf met ELISA laten toetsen op aanwezigheid van hyacintenmozaïekvirus. Eventueel alle vegetatieve nakomelingen van een bol bij elkaar planten (klonenteelt), zodat planten van vermeerderde viruszieke bollen (gemist bij visuele selectie of toetsing) later gemakkelijk zijn te herkennen en te verwijderen.

• Virusvrij maken van `grijze' cultivars via meristeemcultuur.