/
15. Wat zijn maternale effecten?

15. Wat zijn maternale effecten?

Vraag 15

Wat zijn maternale effecten?

Antwoord

Bij een andere vraag is uitgelegd dat 50% van het DNA in de celkern afkomstig is van de merrie. Alles wat een merrie méér meegeeft aan haar veulen dan haar genen, zou je het maternale effect kunnen noemen.

Al direct na de samensmelting van zaadcel en eicel begint deze invloed van de merrie. Immers, het veulen groeit op in de baarmoeder van de merrie. Na de geboorte gaat dit door, het veulen drinkt melk bij de merrie en kopieert het gedrag van de merrie. Voor kenmerken zoals ‘ontwikkeling’ en ‘gedrag’ lijken veulens daarom vaak sterker op hun moeder dan op hun vader.

Maternale effecten zijn feitelijk milieu-invloeden en worden dus niet genetisch doorgegeven. Het veulen heeft zijn genen bij de conceptie al ontvangen en alleen die genen kan hij zij weer doorgegeven.

Even iets meer

Klassiek voorbeeld: kruising van Shetlander x Shire

Al in 1938 kruiste Walton, Shetlanders met Shires. In de linker kolom staan zuivere Shetlanders op een leeftijd van resp. 6, 12, 18 en 24 maanden. De middelste kolom is het product van de kruising Shetland-merrie en Shire-hengst. De rechter kolom Shetland-hengst x Shire-merrie. Duidelijk is te zien dat de ontwikkeling van het fokproduct in de middelste kolom achterblijft. Dit is toe te schrijven aan de maternale effecten van de Shetland-merrie. Zo zal haar kleine baarmoeder een beperkende factor zijn in de ontwikkeling van de genetisch grotere kruisling die zij draagt. 

Bij embryo-transplantatie zullen dit soort maternale effecten ook een rol spelen.