Lesstof genomica

Genomica (of genomics) verwijst naar de techniek waarmee we de opbouw en de werking van het DNA kunnen bestuderen. Op het DNA ligt de genetische aanleg voor de bouw en functionering van het lichaam. Dus als we het DNA beter kunnen lezen en begrijpen dan kunnen we een betere inschatting van de genetische aanleg maken. 

Genomica doet nu in snel tempo zijn intrede in de paardenfokkerij. Het wordt al veelvuldig gebruikt in de fokkerij van landbouwhuisdieren zoals koeien, varkens en kippen, en heeft tot grote veranderingen in de fokprogramma’s geleid. Genomica biedt grote voordelen waardoor we efficiënter kunnen fokken en dus ook sneller vooruit kunnen gaan.

Wat zijn de beperkingen van de huidige manier van fokken?

In de klassieke fokkerij gebruiken we metingen aan de dieren (=fenotypen) om een schatting van de genetische aanleg (=fokwaarde) te maken. Voor sommige eigenschappen is dat makkelijker (bv. geboortegewicht) dan voor andere eigenschappen zoals sportaanleg (moet eerst ouder worden en goed getraind zijn). Bovendien zal de genetische aanleg nauwkeuriger zijn als metingen aan familieleden (bv.  worden meegenomen in de schatting. Maar dan moeten stambomen worden bijgehouden en soms moet nog langer gewacht totdat nakomelingen groot zijn. Dat is wat omslachtig maar het heeft zijn nut wel bewezen en gezorgd voor de genetische vooruitgang die we tot nu hebben behaald.

Wat is dan de rol van Genomica?

Dankzij de genomica is het nu mogelijk om het DNA-patroon van een dier relatief snel en goedkoop te bepalen. Een genomische fokwaarde wordt dan berekend door het DNA-patroon te vergelijken met een centrale database waarin de relatie tussen DNA-patronen en genetische aanleg is vastgelegd. Zo kan dus voor elk paard in de populatie een fokwaarde worden berekend onafhankelijk van leeftijd of wat het paard zelf heeft gepresteerd.

Rol genomica buiten de fokkerij

Nu kunnen we ook de genetische aanleg gebruiken in toepassingen buiten de fokkerij. Als je weet dat je paard de aanleg heeft om te vervetten, kan je daar wat mee in de management?

Daarom is genomics een belangrijke tool voor allerlei toepassingen in de paardensector.

Indeling

De theorie en toepassingen van genomica wordt gepresenteerd in 3 onderdelen. Als eerste wordt de rol van genomica voor monogene eigenschappen toegelicht. Deze is wat eenvoudiger en zal daarom eerst in een aparte module worden behandeld.

Wanneer meerdere genen betrokken zijn bij de vererving van een eigenschappen (polygene eigenschappen) dan is de rol van genomica ook wat complexer. Eerst wordt de theorie van fokwaardeschatting besproken in een aparte module, en de rol van genomica wordt dan in module M3 toegelicht. Een en ander wordt met praktische voorbeelden toegelicht in de clips.     

Ga door naar:

Open

Picture: Vesperpiano on Flickr