Bij familiebedrijven is wonen een extra aandachtspunt als de overdrager moeite heeft de bedrijfswoning en/of het ouderlijk huis te verlaten. In niet-familiebedrijven is dit wellicht anders geregeld met woningen apart voor elk gezin. Weet dat het woonhuis een onverwacht struikelblok kan blijken.
Overdrager
Heb je nagedacht over de bedrijfswoning? Wie woont daar? En tot wanneer?
Weet je wat de overnemer hier van vindt? En de niet-overnemende familie? VInden zij dat de bedrijfswoning hun 'thuis' is?
Wat wil uw partner? Wat wil de partner van de overnemer? Ken je de wensen van de anderen?
Heb je gedacht aan een tweede bedrijfswoning op hetzelfde erf? Zie je voordelen? En nadelen? Wat doen we met de tweede bedrijfswoning wanneer de ouder generatie overlijdt?
Wat verandert er als de overdrager de bedrijfswoning verlaat?
Overnemer/ opvolger
Heb je nagedacht over de bedrijfswoning? Wil jij daar wonen en vanaf wanneer?
Wat wil jouw partner?
Hoe verandert de situatie als de overdrager de bedrijfswoning verlaat en jij als overnemer daar gaat wonen?
Wat vind je van de bedrijfswoning? Blijft die zoals die nu is, of heb je grote verbouwingsplannen? Wat vinden de anderen daarvan?
Weet jij wat de niet-overnemende familieleden ervan vinden als jij in de bedrijfswoning gaat wonen?
Niet-overnemende familieleden
Voelt de bedrijfswoning, zolang de oude generatie daar woont, als jouw thuis? Verandert dit als de nieuwe generatie daar gaat wonen?
Heb jij er wel eens van gedroomd om in de bedrijfswoning te gaan wonen?
Heb jij behoefte aan ruimte op het familiebedrijf? Bijvoorbeeld een schuur of een plek waar jij jouw hobby kunt uitvoeren?
Kennen de andere familieleden jouw wensen? Praat je daar over?
Partner van de overdrager
Wil jij blijven wonen in de bedrijfswoning? Ben jij trots op het huis zoals het nu is?
Zie jij voordelen of juist nadelen om bij het bedrijf te blijven wonen?
Kun jij je voorstellen om niet meer in het buitengebied te wonen, maar midden in het dorp of stad? (in een appartement zonder tuintje?)
Partner van de overnemer
Wil jij wonen in de bedrijfswoning? Zijn hier voordelen aan verbonden? Of juist nadelen?
Vind jij het een bezwaar als de familie de woning blijft beschouwen als hun thuis? En dus nog steeds de sleutel hebben van de achterdeur?
Vind jij het een bezwaar of juist leuk als jouw keukentafel van maandag tot vrijdag gebruikt wordt als kantine?
Denk jij dat jij en de overnemer voldoende de balans tussen werk en prive houden als je in de bedrijfswoning woont?
Tip voor de adviseur: Bespreek met alle betrokkenen de voor- en nadelen van woonsituaties waar opvolger en overdrager samen of juist niet op het bedrijf blijven wonen, Stel het gesprek niet uit en leg de afspraken vast.
Onderwijsopdracht: een rollenspel
.......................................