Biologische producten zijn te herkennen aan het 'groene blaadje': het Europese keurmerk dat vanaf 1 juli 2012 op alle verpakte biologische voeding moet staan. Het 'groene blaadje' - dat overigens ook in zwart of wit afgedrukt mag worden - betekent dat het product voldoet aan de wettelijke eisen voor biologische productie, en dat een strenge controle plaatsvindt door een onafhankelijke organisatie die daartoe door de overheid is aangewezen (zie paragraaf 5.1). In Nederland is dat Skal biocontrole, maar geïmporteerde producten kunnen ook door een andere instantie zijn gecontroleerd. Bepalend is wie de laatste handeling verricht aan het product zoals dat wordt verkocht. Wordt bij voorbeeld biologische melk uit Denemarken geïmporteerd maar in Nederland verpakt, dan moet het verwerkende Nederlandse bedrijf Skal-gecertificeerd zijn, en dat staat ook op de verpakking. Maar wordt bij voorbeeld appelsap in Duitsland gebotteld en kant en klaar geïmporteerd dat staat een door een Duitse organisatie gecontroleerd bedrijf op de verpakking. In al deze gevallen is de betekenis van het 'groene blaadje' hetzelfde in de hele EU.
Het ‘groene blaadje’ is een ‘sterk merk’: het heeft een wettelijke grondslag, en de certificering (wie mag zijn producten biologisch noemen ?), het toezicht en de handhaving zijn wettelijk geregeld.
Het 'groene blaadje' neemt sinds 2012 de plaats in van het al langer bestaande en vertrouwde EKO-keurmerk. Dit keurmerk is nog steeds op Nederlandse verpakkingen te zien en is nu een herkenningsteken voor biologische producten van bedrijven die zich extra inspannen op duurzaamheidsgebied en op het principe ‘Sociaal en eerlijk’. Het is nu een privaat merk dat door de Stichting Ekokeurmerk wordt uitgegeven. Producten met het groene blaadje staan voor biologisch met een ruime plus. Zie bij Verdieping hoe dit werkt.
Het EKO-keurmerk komt altijd naast het ‘groene blaadje’, nooit in de plaats van … Alleen met ook het ‘groene blaadje’ op een product is dit dus gegarandeerd biologisch.
Het Demeter-keurmerk is het keurmerk voor de biologisch-dynamische (BD) landbouw. De BD-landbouw is gebaseerd op de idee dat alles met alles samenhangt: de levende bodem, de planten en hun vitaliteit, het vee dat naar zijn aard wordt gehouden, de natuurlijke omgeving, de mens zelf en de omringende cosmos. Voor de BD-landbouw gelden alle regels voor de biologische landbouw, maar hij voldoet daarbovenop aan eisen die nog strenger zijn dan voor de biologische landbouw. In 2018 was 7,1% van de biologische bedrijven een BD-bedrijf; zij werkten op 10% van de biologisch bewerkte grond. Het aantal BD-bedrijven groeit nog steeds. Het keurmerk wordt uitgegeven door de Stichting Demeter. Naast het demeter-keurmerk moet altijd ook het ‘groene blaadje’ op het product staan.
Andere keurmerken
Naast het biologisch keurmerk zijn er andere keurmerken, die garanderen dat het product aan bepaalde waarden of standaarden voldoet. Op eenzelfde product kunnen, naast het biologisch keurmerk, nog één of meer andere keurmerken staan. Voor de consument niet altijd even duidelijk, omdat de standaarden voor het biologisch keurmerk en sommige andere keurmerken elkaar deels overlappen, en het biologisch keurmerk voor de consumenten minden bekend en herkenbaar is dan sommige private (niet door de overheid bepaalde) keurmerken. Zie hiervoor verder paragraaf 1.3.2.
Fairtrade staat voor eerlijke handel. Dit kan zowel voor biologische als niet-biologische producten gelden. Een product kan dus zowel een biologisch als een fair trade – keurmerk hebben.
Belangrijk is ook het Beter leven keurmerk. Dit biedt consumenten duidelijkheid over de kwaliteit van leven dat landbouwhuisdieren in de opeenvolgende stappen naar het product hebben gehad. Die kwaliteit wordt aangegeven met één, twee of drie sterren. Het Beter Leven keurmerk is een ketenkeurmerk. Dit betekent dat alle bedrijven in de productieketen, van primair bedrijf tot retail/foodservice, moeten deelnemen aan het keurmerk. Om Beter Leven producten te kunnen ontvangen, verwerken en/of af te leveren dienen de leveranciers en afnemers van een bedrijf door de Stichting Beter Leven keurmerk te zijn goedgekeurd voor de bijbehorende Beter Leven score (diersoort en aantal sterren).
Biologische producten krijgen altijd drie sterren. Daarvoor is geen afzonderlijke certificering voor het Beter leven - keurmerk nodig: het certificaat ‘biologisch’ is genoeg. Wel moet het product bij de Stichting Beter Leven zijn aangemeld om het keurmerk te mogen dragen.
Een nieuw keurmerk is Planetproof. '‘On the way to PlanetProof’ is per 2019 de nieuwe en internationale naam voor Milieukeur agro/food producten. Om dit keurmerk te mogen voeren moeten producenten voldoen aan extra eisen op zes gebieden: Bodem, Landschap & biodiversiteit, Water, Energie, Productie & consumptie, Klimaat en Diergezondheid en -welzijn. Ook PlanetProof werkt met aanwezen (private) certificerende organisaties. Anders dan het biologische keurmerk is certificatie niet gebaseerd op een serie standaarden waaraan in ieder geval moet zijn voldaan, maar op een reeks keuzemaatregelen bij elk van de zes gebieden. Per keuzemaatregel kunnen er plus- en minpunten worden gescoord (bonus- en maluspunten). De optelsom van plussen en minnen bepaalt of het bedrijf voldoende scoort op een bepaald gebied. Het keurmerk maakt dus vooral duidelijk of een bedrijf milieuvriendelijker en duurzamer werkt dan 'standaard gangbaar' op alle zes gebieden, maar biedt geen garantie op minimum standaarden waaraan in ieder geval moet zijn voldaan. Omdat de gebieden en keuzemaatregelen voor een deel gaan over hetzelfde als het biologisch keurmerk (bij voorbeeld bemesting, onkruidbestrijding, gebruik van bestrijdingsmiddelen) is dit verwarrend; voor consumenten is het niet altijd makkelijk het voldoen aan standaarden (biologisch) goed te onderscheiden van de puntenscore (planetproof). Planetproof gaat echter over meer dan waar het biologisch keurmerk over gaat, zoals klimaat en landschap. Hier is weer overlap met het eko-keurmerk, maar ook met een begrip als natuurinclusieve landbouw (waaraan - nog - geen keurmerk is verbonden). Al met al met niet goed voor de transparantie. het aanbod van producten met het Planet Proof keurmerk en het aantal Planet Proof gecertificeerde bedrijven groeit echter snel (zie verder de Verdieping).
In omzet is het Beter leven keurmerk het grootste, met een omzet van ruim € 1,6 mld.; biologisch is een goede tweede, met ruim € 1,3 mld.. Fairtrade haalt nog niet de helft hiervan, en in termen van omzet is On the way to planet proof nog heel klein (cijfers 2018; bron WUR rapport WPR-822).