...
In 1925 startte er al een eerste BD-tuinder in Voorthuizen, maar echt naar het model van een gemengd bedrijf in de geest van deze landbouwcursus werd In 1926 door Maria Tak van Poortvliet de ‘Cultuurmaatschappij NV Loverendale’ op Walcheren in Zeeland opgericht, in gewijzigde rechtsvorm nog steeds bestaand. Loverendale had lange tijd een voorlopersrol, met uitstraling tot in het buitenland; er werd ook veel onderzoek gedaan. Tot 1940 startten ruim 20, voornamelijk kleinschalige, BD-bedrijven. Tot de jaren '70 bestond de biologische landbouw overwegend uit een klein aantal biologisch-dynamische bedrijven. In die tijd kwamen verdeelcentra tot stand (drie, later vier), die de afzet van producent naar detailhandel en consument op zich namen. In 1973 werd het (nog bestaande) demeterDemeter-keurmerk geïntroduceerd, ook om zich beter te onderscheiden van de toen opkomende niet biologisch-dynamische bedrijven (zie hieronder).
...
Deze periode, de jaren '80 en begin jaren '90, waren niet makkelijk voor de biologische landbouw, mede door de economische stagnatie van die jaren. Het biologisch areaal bleef klein, het aantal bedrijven stagneerde op rond 250 begin bedrijven bleef begin jaren '80 op rond 250 staan, en er was feitelijk overproductie voor alleen de 'eigen' markt van alternatieve winkels en verdeelcentra. Verdere groeimogelijkheid werd gevonden door meer opening naar het 'gangbare' circuit, met name de supermarkten. Vanaf ongeveer 1990 groeien areaal en aantal bedrijven weer, tot een voorlopig hoogtepunt van 1560 bedrijven in 2002 en een areaal van 2,5% biologisch in 2004. Op dat niveau is de biologische landbouw lang gebleven, om in de afgelopen jaren weer door te groeien (zie verder hoofdstuk 6).
...
Vanaf de jaren rond 2000 is het landbouwbeleid vooral gericht op verdere liberalisatie en marktwerking, en dat merkt ook de biologische sector. De ministers Brinkhorst en Veerman onderschreven nog steeds het doel van verdere groei van de bio-sector, maar kwamen steeds meer terug op directe financiële ondersteuning. Het voortouw kwam bij de 'marktpartijen' te liggen. In 2001 kwam nog een groot ondersteuningsbedrag beschikbaar, maar dat werd vooral ingezet voor professionalisering van de keten, marktontwikkeling en promotie en voorlichting voor consumenten, en voor kennisontwikkeling en onderzoek. Via een reeks convenanten Marktontwikkeling biologische landbouw (2001, 2004, 2008) werd de inzet van deze middelen en het aandeel en de rol van de ketenpartners hierin vastgelegd. De omschakelpremies werden echter vanaf 2003 beëindigd. In 2007 wordt definitief ingezet op 'verdere groei op eigen kracht': in 2011 zal alle steun voor marktontwikkeling worden beëindigd.
Dit aanvankelijk afwijzende, en later beperkt stimulerende overheidsbeleid heeft waarschijnlijk bijgedragen aan het relatief kleine aandeel biologisch binnen de landbouw in Nederland. In andere Europese landen (Zweden, Denemarken, Duitsland, Frankrijk, Zwitserland, Oostenrijk) heeft de overheid wel consequent een stimulerend beleid gevoerd, en is het aandeel biologisch aanmerkelijk groter.
liberalisatie, ketenorganisatie, verdere groei
De beëindiging van de marktondersteuning, en sterke terugloop van de middelen voor onderzoek voor de biologische sector, betekende in 2011 ook het einde van Biologica. Via de opeenvolgende convenanten had Biologica een aanzienlijk deel van de uitvoering voor zijn rekening genomen. Biologica werd voortgezet als de (nog bestaande) stichting Bionext. Bionext is, veel meer dan Biologica, een koepelorganisatie die met ledenbijdragen van de aangesloten verenigingen van landbouw, verwerking en handel zijn rol als brancheorganisatie waarmaakt; Bionext voert ook zelfstandig projecten voert die vooral de kennisontwikkeling en -verspreiding ten goede komenprojecten uit , en haalt daar daaruit een deel van zijn middelen uit binnenmiddelen voor kennisontwikkeling en -verspreiding binnen. Op eigen kracht en met EU-subsidies is en wordt een reeks promotie-campagnes uitgevoerd.
...