...
- Eerlijke handel, redelijke prijs: consumenten moeten zich biologisch voedsel kunnen veroorloven (dat is ook een zaak van inkomensverdeling, van maatschappelijke rechtvaardigheid !), boeren moeten een redelijke prijs ontvangen die hen in staat stelt verantwoord en dus minder intensief te werken. De prijs van biologische producten is daarom meestal hoger dan die van gangbare producten (ook al valt dat verschil mee als het gaat om de basisproducten in het dagelijks dieet). Die hogere prijs is noodzakelijk om biologisch werken mogelijk te maken, maar de efficiënte en geavanceerde bedrijfsvoering van biologische boeren houdt de prijs wel in de hand. Het moet van twee kanten komen!
- Werkelijke prijs (True Pricing): alle maatschappelijke en milieukosten moeten in de prijs van het product worden doorberekend. Dat is nu vaak niet het geval. Idealiter idealiter drukt de prijs alle kosten uit, inclusief de zogenaamde externe kosten, de kosten die buiten de markt blijven. Een : alle maatschappelijke en milieukosten . Dat is nu vaak niet het geval. Een voorbeeld zijn de kosten van CO2-emissies, maar ook de kosten die buiten het bedrijf worden gemaakt voor bij voorbeeld waterzuivering in verband met uitspoeling en medische kosten in verband met een ongezond voedingspatroon. Deze externe kosten worden lang niet allemaal in de prijs van voedsel doorberekend. De prijs voor gangbare producten is daardoor eigenlijk is eigenlijk te laag, en die omdat ze meer bijdragen aan sommige externe effecten, en die van biologische producten te hoog omdat ze daar minder bijdragen aan sommige externe effectenaan bijdragen. De biologische landbouw ondersteunt daarom de beweging naar een beter verrekenen of inzichtelijk maken van alle, ook externe, kosten in de prijs (True Pricing, True Cost Accounting e.d.).
- Dierenwelzijn, natuurlijk gedrag: de billijkheid gaat ook over onze verhouding met landbouwhuisdieren. De biologische landbouw legt meer gewicht bij de eigen, intrinsieke, waarde van landbouwhuisdieren en hun natuurlijk gedrag, ook als dat een stukje productiviteit kost. De eisen aan de diverse houderij-systemen zijn daarom strenger dan in de gangbare landbouw. De biologisch-dynamische landbouw gaat daarin nog een stapje verder.
...
Zorg als principe
Je kunt dit principe ook vertalen als verantwoordelijkheid nemen. Een biologische boer voelt zich voor meer verantwoordelijk dan alleen het rendement en economisch voortbestaan van het bedrijf, en is bereid die verantwoordelijkheid in extra zorg te vertalen. Dat geldt ook voor de partijen verderop in de voedselketen. Een basishouding van zorgzaamheid voor medemens, gewas en dieren op het bedrijf, de omringende natuur en het landschap en de verdere wereld hoort bij biologische landbouw. Dat kan bij voorbeeld ook betekenen: verantwoordelijkheid nemen voor de effecten van de productie van diervoeder-grondstoffen ver weg (ontbossing, monoculturen, uitputting enz.), bij voorbeeld door door de afhankelijkheid van geïmporteerd voer zoveel mogelijk te beperken.
Belangrijk is hierin het voorzorg-beginsel: niet doen zonder duidelijke noodzaak, zonder afweging van alternatieven en zonder inzicht in alle effecten. Hogere opbrengsten en efficiency kunnen risico's met zich meebrengen, zoals effecten op het complexe ecosysteem. Zolang wij die effecten niet overzien, is het beter niet te experimenten. Moderne wetenschap, oude kennis en praktijkervaring bieden volop oplossingen. Technologieën met onvoorspelbare effecten, zoals gentech, kunnen we daarbij missen, net als marktpartijen die (kenmerken van) voedsel willen monopoliseren met patenten en monopolies ten faveure van hun aandeelhouders.
De gangbare landbouw kiest vaak het omgekeerd principe: landbouwsystemen worden ontworpen op de technische mogelijkheden (bijvoorbeeld: handhaven van niet-resistente rassen omdat bestrijdingsmiddelen voorhanden zijn). Het voorzorg-beginsel betekent zeker geen afwijzing van wetenschap, techniek, mechanisatie en efficiëntie, maar de blikrichting is anders: ondersteunt de techniek het functioneren van het landbouwsysteem als gezond ecosysteem met een verantwoorde productie van gezond voedsel? Of zit de beschikbaarheid van techniek (en chemie) in de weg om te kiezen voor een gezond systeem? Dat zijn vragen die altijd gesteld moeten worden.