...
Ecologie is van oorsprong een tak van de biologie. De ecologie bestudeert de wisselwerking tussen organismen, populaties of levensgemeenschappen (de biotische -levende- milieufactoren) onderling en met de niet-levende omgeving (de abiotische –niet levende- milieufactoren). Het gaat er in de ecologische kijk op de natuur om hoe planten, dieren, micro-organismen, factoren als klimaat en hoogte en de niet-levende ondergrond en bodemdelen op elkaar inwerken. Dat vormt de natuur zoals we die op een bepaalde plaats en tijd waarnemen. Dat samenspel van factoren noemen we een ecosysteem. Een ‘spel’ van wederzijdse beïnvloeding, van ‘eten en gegeten worden’, dat van nature streeft naar een evenwicht: een ecosysteem dat zichzelf voor langere tijd in stand houdt.
...
De gangbare landbouw manipuleert de werking van het landbouw-ecosysteem nog veel meer, vooral door het gebruik van abiotische (dus niet-organische) meststoffen en bestrijdingsmiddelen. Een gangbaar bedrijf is dus meer vereenvoudigd en hierdoor meer afhankelijk van externe (van buitenaf komende) inputs zoals meststoffen. Het is meestal iets productiever dan een biologisch systeem, maar dat heeft zijn prijs: vervuiling (uitspoeling van meststoffen, residuen van bestrijdingsmiddelen e.d.), een verarmd landschap met weinig plaats voor b.v. akkervogels, degradatie van de bodem en meer kosten van de noodzakelijke externe inputs. Door zijn afhankelijkheid van eindige externe inputs, bodemdegradatie, vervuiling enz. is het gangbare systeem uiteindelijk minder duurzaam, minder ‘volhoudbaar’.
...
Zorg als principe
Je kunt dit principe ook vertalen als verantwoordelijkheid nemen. Een biologische boer voelt zich voor meer verantwoordelijk dan alleen het rendement en economisch voortbestaan van het bedrijf, en is bereid die verantwoordelijkheid in extra zorg te vertalen. Dat geldt ook voor de partijen verderop in de voedselketen. Een basishouding van zorgzaamheid voor medemens, gewas en dieren op het bedrijf, de omringende natuur en het landschap en de verdere wereld hoort bij biologische landbouw. Dat kan bij voorbeeld ook betekenen: verantwoordelijkheid nemen voor de effecten van de productie van diervoeder-grondstoffen ver weg (ontbossing, monoculturen, uitputting enz.), door de afhankelijkheid van geïmporteerd voer zoveel mogelijk te beperken.
Belangrijk is hierin Zorg betekent in de breedste zin van het woord zorg voor planten, mensen en dieren en de aarde waar die op leven. Een belangrijk aspect van zorg is het voorzorg-beginsel: niet iets doen zonder duidelijke noodzaak, zonder afweging van alternatieven en zonder inzicht in alle effecten. Hogere opbrengsten en efficiency kunnen . Als de risico’s van een handeling of product onvoldoende duidelijk zijn moet je het niet toepassen.
Een voorbeeld hiervan is Het afwijzen van GMO’s, genetisch gemodificeerde gewassen. De risico’s en gevolgen van dat ingrijpen zijn in de visie van de biologische sector te groot: op economisch gebied door het leggen van de macht bij een paar grote bedrijven, op ecologisch gebied door het ongecontroleerd verspreiden van gemodificeerde soorten en met het risico voor gezondheid omdat je zeer sterk ingrijpt in het erfelijk systeem van organismen.
De gangbare landbouw kiest, maar ook steeds vaker koos, voor een ander aanpak. Gangbare landbouw belooft hogere opbrengsten en efficiency. Dat klinkt positief maar brengt risico's met zich meebrengenmee, zoals effecten op het complexe ecosysteem. Zolang wij die effecten niet overzien, is het beter niet te experimenten. Moderne wetenschap, oude kennis en praktijkervaring bieden volop oplossingen. Technologieën met onvoorspelbare effecten, zoals gentech, kunnen we daarbij missen, net als marktpartijen die (kenmerken van) voedsel willen monopoliseren met patenten en monopolies ten faveure van hun aandeelhouders.De gangbare landbouw kiest vaak het omgekeerd principe: Gangbare landbouwsystemen worden ontworpen op de technische mogelijkheden (, bijvoorbeeld : het handhaven van niet-resistente rassen omdat bestrijdingsmiddelen voorhanden zijn. Nog een voorbeeld: het verwijderen van stikstofoverschot uit mest (mestverwerking) lijkt een oplossing, maar het voorkomen van een mestoverschot is een structurelere aanpak.
Het voorzorg-beginsel betekent zeker geen afwijzing van wetenschap, techniek, mechanisatie en efficiëntie, maar de blikrichting is anders: ondersteunt . Ondersteunt de techniek het functioneren van het landbouwsysteem als gezond ecosysteem met een verantwoorde productie van gezond voedsel? Of zit zitten de beschikbaarheid van techniek ( en chemie ) een gezond ecosysteem in de weg om te kiezen voor een gezond systeem ? Dat zijn vragen die altijd gesteld moeten worden.in deze tijd heel sterk spelen.