Versies vergeleken

Versie Oude versie 2 Nieuwe versie Huidige
Veranderingen gemaakt door

Servicedesk Groenkennisnet.nl

Tessa Jacobs

Opgeslagen op

Sleutel

  • Deze regel is toegevoegd.
  • Deze regel is verwijderd.
  • Formattering is gewijzigd.

Dieren kunnen drager zijn van ziekteverwekkers en sommige infectieziekten worden via dieren overgedragen op mensen [kader 5, zoönose]. Dieren kunnen dus via vraat, ontlasting of afgifte van lichaamsvocht (bloed) ziekteverwekkers overbrengen op gewassen en geoogste producten. In open teelten kunnen gewassen besmet raken door wilde dieren (konijnen, hazen, reeën, herten), diverse soorten knaagdieren en (overvliegende) vogels (zie achtergrond GlobalGAP v6 richtlijnen over water, onderdeel 2). Geoogste producten kunnen besmet worden via ongedierte, vooral insecten (vliegen) en knaagdieren (muizen en ratten). Ook huisdieren kunnen drager zijn van menselijke ziekteverwekkers. Dit geldt vooral voor ontlasting en ook mest afkomstig van vee die besmettingsbronnen zijn voor gewassen en geoogste producten (zie achtergrond GlobalGAP v6 richtlijnen over organische mest, onderdeel 1). Om deze reden dient contact tussen gewassen en oogstbare producten met mest, maar ook met water dat in contact staat met ontlasting van vee, of met mesthopen vermeden te worden. 

Uitvouwen

titleKader 5. Zoönose.
Een infectieziekten die veroorzaakt wordt door een ziekteverwekkers Micro-organismen die mensen ziek maken kunnen ook overgaan van dier naar mens. Infectieziekten bij mensen die een dierlijke oorsprong hebben worden zoönosen genoemd (lees meer over zoönose hieronder). Vaak hebben dieren geen last van deze ziekteverwekkers, maar mensen wel. Infectieziekten kunnen tijdens de teelt via dieren naar consumeerbare producten worden overgedragen. Voorbeelden hiervan zijn knaagdieren die eten van oogstbare of geoogste producten en via hun speeksel infectieziekten overbrengen. In hun ontlasting kunnen ook ziekteverwekkers aanwezig zijn, dus maatregelen moeten worden genomen om contact tussen oogstbare/ geoogste producten en knaagdieren, en hun ontlasting, te vermijden. Ook vogels kunnen drager zijn voor humaan pathogenen. Hun uitwerpselen kunnen direct op oogstbare en geoogste producten terechtkomen, maar ook indirect via water (oppervlaktewater, bassinwater) dat gebruikt wordt voor irrigatie. Controleer regelmatig oppervlaktewater, water in reservoirs, maar ook opgevangen regenwater dat gebruikt wordt voor irrigatie op aanwezigheid van vogels en hun uitwerpselen. Regenwater kan via daken in contact komen met vogeluitwerpselen en op deze wijze besmet raken met humaan pathogenen. Tenslotte kunnen ook (landbouw) huisdieren drager zijn van humaan pathogenen. Vermijd daarom direct contact van alle huisdieren (katten, honden, vee) met oogstbare en geoogste producten, maar vermijd ook indirect contact via irrigatie water, bijvoorbeeld wanneer ontlasting van vee in het oppervlaktewater terechtkomt dat gebruikt wordt voor irrigatie. Controleer regelmatig percelen op aanwezigheid van graafsporen of pootafdrukken van huisdieren en wilde dieren.

...

Het valt bijna niet te voorkomen dat (wilde) dieren op landbouwpercelen terechtkomen. Wees alert op (sporen van) dieren. Ze kunnen drager zijn van humaan pathogene bacteriën die via hun uitwerpselen op het gewas terecht kunnen komen.

Lees meer

Uitvouwen
titleZoönose.

Een infectieziekten die van dier naar mens overgaat wordt zoönose genoemd. Zoönotische ziekteverwekkers kunnen virussen, bacteriën en één-, en meercellige organismen zijn. Deze ziekteverwekkers kunnen verschijnselen bij dieren veroorzaken, maar dat hoeft niet altijd het geval te zijn. Vaak is een dier de drager (vector) waarmee het uiteindelijk bij de mens terecht komt.

...

De overdrachtsroute naar de plant gaat vaak via dierlijke mest en/ of beregeningswater. De plant is een tussenstation (tweede vector) waarna overdracht naar de mens plaats vindt. Het wordt in de wetenschappelijke literatuur vaak gesuggereerd dat planten alternatieve habitats zijn voor (zoönotische) pathogenen

...

. Als zodanig zou een infectieziekte die via planten naar de mens wordt overgedragen aangemerkt kunnen worden als ‘fytonose’. Planten als tweede habitat voor ziekteverwekkers bij dieren is ecologisch relevant bij grazende herbivoren. Via hun ontlasting komen ziekteverwekkers terecht op planten die vervolgens weer begraasd wordt door andere herbivoren, waarmee de ziekteverwekkers zich kunnen verspreiden over een grote diversiteit van grazers. Meer informatie over zoönoses kan worden gevonden op webpagina’s van het RIVM (https://www.rivm.nl/zoonosen ), NVWA (https://www.nvwa.nl/onderwerpen/dierziekten/zoonosen ) en WUR (https://www.wur.nl/nl/onderzoek-resultaten/onderzoeksinstituten/bioveterinary-research/uitgelicht/zoonosen/besmettingsroutes.htm ).