| Anker | ||||
|---|---|---|---|---|
|
2.2 Ontwikkeling en hormoonwerking van de uier
| Anker | ||||
|---|---|---|---|---|
|
2.1 Bouw van de uier
Elk zoogdier geeft melk. Deze melk wordt gevormd in de uier. Uiers van dieren verschillen veel van elkaar. Zo heeft een schapenuier twee kwartieren en een koeienuier vier kwartieren. Uiterlijk zie je dus veel verschil, van binnen zijn de uiers vaak bijna hetzelfde. In de uier zit het klierweefsel waar de melk gevormd wordt en via afvoergangen door de speen wordt afgevoerd. De ontwikkeling van de uier begint al vroeg. Als het kalf nog in de baarmoeder zit. Vanaf de 2de tot de 6de maand in de baarmoeder wordt de uier ontwikkeld. Na de geboorte worden soms de eventuel gevormde bijspenen verwijderd. Deze spenen kunnen gevaar voor infecties opleveren. Als het kalf in de puberteit komt, gaat de uier zich vormen.
...
Naast een goede bouw is ook melksnelheid belangrijk voor een goed melkproces. De uier loopt niet vanzelf leeg. Het hormoon oxytocine gestuurd vanuit de hypofyse(hersenen) zorgt voor het laten schieten van de melk. Oxytocine is een hormoon dat vrijkomt bij voorbehandelen van de speen door de melker. Stress en angst remmen het laten schieten van de melk. Bij stress komt het hormoon adrenaline(bijnierschors)vrij, dit hormoon werkt de oxytocine tegen, waardoor de koe de melk optrekt.
2. De uier#Omhoog
Omhoog
| Anker | ||||
|---|---|---|---|---|
|
2.2 Ontwikkeling en hormoonwerking van de uier
Jonge kalfjes hebben een nog weinig ontwikkeld uier. De vorm en spenen zijn al te zien, maar van binnen is het melkgangenstelsel nog niet ontwikkeld. De ontwikkeling van de uier en de melkgangen begint als het kalf in de puberteit komt. Dit is op een leeftijd van 8 tot 10 maanden. De hormooncyclus komt dan ook voor het eerst op gang. Het jonge dier wordt rondom deze leeftijd voor het eerst bronstig. Deze ontwikkeling gebeurt onder invloed van het bronsthormoon oestron. Oestron wordt aangemaakt, net als alle andere hormonen, vanuit de hypofyse. De hypofyse is een onderdeel van de hersenen. Dit orgaantje stuurt de hormoonwerking van de koe.
...
Economisch is gewenst dat de koe jaarlijks ruim 300 dagen melk geeft en daarna 2 maanden "droog staat" ( geen melk geeft). Zo krijgt de koe ieder jaar een kalf. Het juiste tijdstip voor droogzetten hangt af van de productie van de koe en de doelstellingen van het bedrijf. In de praktijk wordt de koe 4 – 8 weken voordat zij moet afkalven droog gezet. Als de koe niet meer gemolken wordt, wordt er geen prolactine meer gevormd en wordt de melkvorming niet meer gestimuleerd.
| Anker | ||||
|---|---|---|---|---|
|
2.3 Onderdelen van de uier
De uier heeft verschillende onderdelen waar de melk gevormd wordt. Hieronder worden de belangrijkste delen van het uier uitgelegd.
...
Figuur 3. Uitwerking van de onderdelen van de uier
| Anker | ||||
|---|---|---|---|---|
|
2.4 Melkvorming
Zoals je inmiddels weet bestaat de uier uit 4 kwartieren(melkkamers). In elke melkkamer vindt hetzelfde melkvormingsproces plaats. De vorming van melk gaat als volgt.
...
Het slaaphormoon melatonine is wetenschappelijk erkend voor zijn positief effect op slapeloosheid, de gevolgen van een jetlag en zelfs voor zijn bloeddrukverlagende werking. Door koeien ’s nachts te melken en een op gras en kruiden gebaseerd rantsoen te voederen kan het melatonine-gehalte in melk op een natuurlijke wijze worden verhoogd. Een extra dosis licht overdag kan het dag-nacht-effect nog versterken en de melatonine-productie ’s nachts stimuleren. Op die manier kan melk tot 20 keer meer melatonine bevatten dan gewone melk.
| Anker | ||||
|---|---|---|---|---|
|
2.5 Uierweefsel
De uier bestaat uit klier-, bind- en vetweefsel. Een uier met veel klierweefsel zorgt vaak voor veel melk, doordat het klierweefsel bestaat uit melkgangen en melkblaasjes. Het klierweefsel bevat veel melkblaasjes die niet groter zijn dan een halve millimeter. Melkblaasjes met melkgangen samen vormen een tros. Een aantal van deze trossen samen noemen we een klierkwabje. Alle klierkwabjes samen vormen dus het klierweefsel.
...
Deze reflex is een van de belangrijkste reflexen om de koe goed uit te laten melken.
| Anker | ||||
|---|---|---|---|---|
|
2.6 Melkafgifte
Een snelle en volledige melkafgift is heel belangrijk. Door de spenen te masseren prikkel je de zenuwen van de koe. Wanneer er voldoende oxytocine geproduceerd is, beginnen de spieren samen te trekken. Hierdoor neemt de druk op de uier toe en laat de koe haar melk schieten. Door de spenen te masseren vult de tepelholte zich met melk waardoor de druk op het uier en de sluitspier toeneemt. Het ideale moment van onderhangen van de melkmachine is 1 tot 1,5 minuut na het "voorbehandelen" van de koe.
...
Wanneer de koe angst, schrik of pijn heeft, zal het hormoon adrenaline gevormd worden in de bijnieren. Dit hormoon wordt dan afgegeven aan het bloed. Adrenaline heeft een tegengestelde werking als oxytocine. De koe ‘trekt de melk op’. Er blijft dan veel restmelk in de uier achter. De restmelk is die melk die na normaal melken altijd nog in de uier achterblijft in de melkkanaaltjes en alveolen. Soms kan dit meer dan 10 % zijn. Vetbolletjes hebben een grote diameter. Dus angst (donker, gladde vloeren in de melkstal enz.), pijn, zwerfstromen moeten voorkomen worden omdat de koe dan adrenaline vormt. Bij onvoldoende oxytocine afgifte of bij adrenaline in het bloed zullen vetbolletjes meer achterblijven. Ze kunnen niet goed door de melkkanaaltjes.
Uit melkveebedrijf: " “Voor- en nabehandelen onder de loep“
| View file | ||
|---|---|---|
|
...
|
| Anker | ||||
|---|---|---|---|---|
|
2.7 Melkinterval
De meeste melkveebedrijven melken de koeien twee keer per dag. Ook zijn er bedrijven die de koeien drie keer per dag melken. Waarom kiest de ene veehouder nu voor twee en de andere veehouder voor drie keer melken per dag?
...
overbezetting van de robot
teveel zetmeel in het rantsoen
te veel krachtvoer aan het voerhek
angst voor andere koeien in de wachtruimte voor de robot
klauwproblemen zieke koeien