Het klinkt eigenlijk alsof het fokken van dieren volledig gecontroleerd wordt door mensen. Als je het fokkerij systeem voor gedomesticeerde dieren vergelijkt met natuurlijke populaties is dit inderdaad het geval. Wij als mensen beslissen welke dieren nakomelingen mogen krijgen en welke niet: selectief fokken oftewel kunstmatige selectie. Maar in natuurlijke populaties telt er ook een ander belangrijk mechanisme mee, namelijk natuurlijke selectie. Bij natuurlijke selectie bepalen niet wij als mensen welke dieren overleven en nakomelingen krijgen, maar doet de leefomgeving van de dieren dit. Dit betekent dat de leefomgeving bepaalt welke dieren zich succesvol voortplanten. In natuurlijke populaties die te maken hebben met natuurlijke selectie is de verandering in populatie gemiddeldes tussen generaties ook veroorzaakt door een selectie richting maar die wordt bepaald door de vruchtbaarheid en de gezondheid van de dieren. Dieren kunnen zich meer of minder aanpassen aan hun omgeving en dieren die dit het beste doen zijn ook succesvol in het overleven en voortplanten. Met andere woorden: in natuurlijke selectie wordt de selectie richting bepaald door de mogelijkheid van aanpassing van het dier aan de omgeving.
Definitie
Natuurlijk selectie is het proces waarbij dieren die zich beter aan kunnen passen aan de omgeving een grotere kans hebben om te overleven en zich voor te planten dan dieren die zich minder goed aanpassen. Hierdoor zal de volgende generatie gemiddeld beter aangepast zijn aan de omgeving dan de oorspronkelijke generatie.
Hoewel het fokken van dieren is gedefinieerd als een selectie door mensen zal je zien dat natuurlijke selectie daar ook een rol speelt. In sommige gevallen kan natuurlijke selectie een andere richting op werken dan selectief fokken. In die gevallen zullen dan ook, zonder het ingrijpen van mensen, dieren met wenselijke kenmerken minder succesvol zijn in het overleven en/of voortplanten. Een voorbeeld hiervan is de negatieve relatie tussen een hoge melkproductie en de vruchtbaarheid van een koe. Deze relatie laat zien dat dieren met een hoge melkproductie, die erg wenselijk is, meer problemen hebben met het succesvol produceren van nakomelingen wanneer ze hierbij geen hulp krijgen van de boer of de dierenarts. Koeien die veel produceren hebben daarbij ook nog eens vaker gezondheidsproblemen, wat aangeeft dat de kans op gezonde nakomelingen verkleind is in vergelijking met koeien die een normale melkproductie hebben. Selectief fokken botst vaak met natuurlijke selectie. In de huidige cultuur zijn wij zo gewend aan het feit dat goede dieren vaak hulp nodig hebben met verschillende aspecten van overleven en/of voortplanting, dat we denken dat het normaal is. Gedomesticeerde dieren zijn ‘gecreëerd’ door mensen en om dit te behouden zullen we vaker nadelen moeten accepteren.
Maar hoe ver gaat dit? Sommige hondenrassen en vleeskoeien zijn zo geselecteerd dat ze enorme hoofden en/of schouders hebben gekregen. Dit geeft dan ook vaak problemen tijdens de geboorte, waarbij zonder het ingrijpen van mensen, door bijvoorbeeld een keizersnede, moeder en nakomeling(en) dood kunnen gaan. Met andere woorden: het is belangrijk om de ongewenste gevolgen van selectief fokken goed in de gaten te houden.