Gebruik van risicomanagement
- Maaike Schaap
Wat is risicobeheer? Er zijn veel definities; in de introductie van dit hoofdstuk werd de definitie van Janicijevic & Claes (2021) al genoemd. Aven & Vinnem (2007) definiëren risicobeheer als “alle maatregelen en activiteiten die worden uitgevoerd om risico's te beheren, zoals het potentiële risico op schade als gevolg van klimaatverandering.” Samengevat: Het gaat om het vinden van kansen, terwijl verliezen, ongelukken of rampen worden vermeden. Risicobeheer wordt ook omschreven als “een procedure om het risiconiveau te beheersen en de effecten van risico’s te beperken” (Toakley, 1989).
De stappen van het risicomanagement proces zijn: risico identificatie, risicoanalyse, risico-evaluatie, risicobehandeling, rapportering en monitoring & evaluatie, zoals beschreven in het internationaal bekende en veel gebruikte risicomanagementproces van ISO:31000 (figuur x). Deze stappen worden hieronder toegelicht.
Risk management process ISO:31000
Risico-identificatie kijkt naar de belangrijkste onderdelen zoals: bronnen van risico's, gevaren en hoe vaak risico's voorkomen. Het is een proces dat helpt ontdekken welke risico's een organisatie kan tegenkomen en in welke situaties deze ontstaan. Hierdoor kunnen organisaties nagaan in welke activiteiten en locaties hun middelen risico lopen.
Risicoanalyse volgt na de identificatie en houdt in dat het risico duidelijk wordt omschreven.
Risico-evaluatie bestaat uit het analyseren van de oorzaken en gevolgen, wat leidt tot een duidelijk beeld van het risico. Hierbij worden de mogelijke gevolgen en de kans op het risico in kaart gebracht.
Risicobehandeling bestaat uit het vergelijken van manieren om de effecten van risico’s te verkleinen, het identificeren en beoordelen van maatregelen en een beoordeling door het management, wat uiteindelijk leidt tot een besluit. (Aven, 2015).
Rapporteren over de risico’s is iets wat vooral bij grotere MKB bedrijven en grote bedrijven gebeurt. Een verandering in de omgeving van een bedrijf kan ervoor zorgen dat de mogelijke effecten van een risico ook veranderen. Het is belangrijk om dat regelmatig duidelijk in kaart te brengen.
Monitoren en evalueren van risico’s zou in elke organisatie moeten gebeuren. Als een bedrijf zich aanpast aan de veranderende omstandigheden, heeft dit een positieve invloed op het behalen van de doelstellingen.
In een grondige literatuurstudie van Komarek et al. (2020) werden vijf algemene soorten risico's in de landbouw gevonden. Met betrekking tot weersschokken en klimaat zijn het productierisico (zoals slechte oogsten door het weer) en marktrisico (zoals schommelende grondstoffenprijzen) van belang.