Tamme kastanje

De tamme kastanje (Castanea sativa) is een loofboom uit de napjesdragersfamilie (Fagaceae), die van nature voorkomt in het Middellandse Zeegebied. De boom kan een hoogte bereiken van 25-35 meter. De tamme kastanje is gemakkelijk herkenbaar aan de lange, grof gezaagde lancetvormige bladeren. Deze zijn glanzend donkergroen aan de bovenzijde. De onderzijde is ietsje lichter. Na het uitlopen van de bladeren verschijnen de hoofdjesjachtige mannelijke bloemen die als een parelsnoer aan rechtopstaande, lange katjes zitten. De vrouwelijke bloemen bevinden zich aan de basis van de katjes, omgeven door een groene, schubachtig bebladerde vruchtbeker. Kevertjes, vliegen en bijen zijn de bestuivers van de tamme kastanje. Van de mannelijke bloemen gaat een geur uit die kevers aanlokt, en op de stempel bevindt zich een zoetsmakend druppeltje nectar. Aan de rijpe vrucht blijft vaak de mannelijke, aarvormige bloeiwijze zitten. De vruchten zijn leerachtige, glanzend bruine noten. Meestal zitten er drie bijeen in een geelbruine, gestekelde, vrij grote vruchtbeker (cupola). Deze openen zich met 4 kleppen. De stekels zijn een soort afweerwapen tegen de voortijdige aanval door vogels en eekhoorns. Meerstammigheid is een bekend verschijnsel bij de tamme kastanje (Wikipedia).

Algehele gezondheid en productie, immuunstimulatie, digestie, lever en melkproductie. Blad en schors worden gebruikt, bevatten looistoffen en flavonoiden.

Varkens

In een overzichtsartikel worden de effecten van kastanjebast beschreven (Zigger, 2006). Het voornaamste effect zou gebaseerd zijn op een betere voorziening van polyfenolen, wat in de meeste voeders ontbreekt. Het middel heeft een tweeledig effect, het vertraagt de

eiwitpassage en heeft effect op de darmflora. Dit zou kunnen leiden tot verminderde diarree, minder maagdarmproblemen, betere groei, stankreductie en beter welzijn bij biggen. Bij een proef met 96 biggen met 12 herhalingen met 1,5 en 6 % kastanje-extract door het voer werd

een positief effect op de zootechnische parameters gezien. Het eindgewicht was 2 % beter, betere dagelijkse groei en een betere vleeskwaliteit bij het slachten.  

Runderen

Effecten van tannines op de ijzeropname zijn beschreven door Lavin (2012). Invloed van tannines uit tamme kastanje in de voeding bij ossen liet zien dat deze een negatief effect hadden op het aantal Coliformen in de mest (Gutierrez-Banuelos et al., 2011).  

Konijnen 

In een ander artikel (Gai et al., 2011) wordt gesuggereerd dat kastanje-extract bij konijnen de pH in de darm moduleert waardoor de bacteriën die enteropathie veroorzaken minder goed kunnen groeien. In hun eigen onderzoek vonden ze significant minder sterfte bij de tannine groep vergeleken met controles. Onderzoek bij konijnen (Maertens and Struklec, 2006) liet in 3 verschillende proeven met respectievelijk 234, 598 en 385) gespeende konijnen effect zien van tamme kastanje extract op de mortaliteit na het spenen in een met Epizootische enteritis besmette omgeving. Een tannine verrijkt dieet werd al dan niet gevoerd aan voedsters en hun kroost vanaf dag 22 van lactatie. De jongen werden gespeend op 29 dagen en hielden het tanninerijke voer of controle voer. Over de drie proeven was de mortialiteit significant lager in proef 3 (p<0.001, trendmatig in proef 1 (p<0.54) en niet significant in proef 2. Bij sectie van controle dieren werd het typische beeld van enteropathie gezien met een dominante rol voor Clostridium spiriforme. De groei is alleen bepaald in proef 3 en was daar significant hoger voor de tanninegroep. In een ander onderzoek werden tannines vergeleken met andere additieven (Eiben et al., 2008). Hierbij werden 30 individueel gehuisveste konijnen per groep gevoerd met antibioticavrij voer met prebiotica, probiotica, zuren, gisten of tannines. Daarnaast werden 72 konijnen in groep in groepshuisvesting van 3 dieren per hok gebruikt. De groei van de dieren was significant hoger in de periode van 49 tot 63 dagen bij prebiotica (inuline) en tannine, terwijl de gezondheid goed bleef.

Onderzoek met kastanje extract bij konijnen bij hogere omgevingstemperatuur (Liu et al., 2012) liet zien dat konijnen gevoerd met 5 of 10 gram tannines /kg voer bij hoge temerpatuur van 33 graden betere groei en betere vleeskwaliteit hadden dan controles. Hiervoor werden 160 rammen (ongeveer 1134 gram, 45 dagen oud) verdeeld over 4 groepen waar ze individueel in klimaatkamers werden gehuisvest. Een groep bleef bij 20 °C. (controle), terwijl de andere 3 groepen gedurende de proef van 21 dagen bij een temperatuur van 33°C werden gehouden. De dieren kregen controlevoer en onbeperkt water en 2 groepen van 33 °C kregen 0, 5 of 10 g/kg voer aan tannines (T0, T5 en T10). De groei en voederconversie van de T0 dieren was significant minder dan bij C en T5. Ook hadden de T5 en T10 dieren minder oxidatieve stress dan T0 en het cortisol gehalte in het bloed van de T5 en T10 dieren was significant lager dan bij T0, wijzend op minder stress en meer welzijn.

Schapen en geiten

Tannines uit tamme kastanjes (Castanea sativa Miller) en uit quebracho (Schinopsis lorentzii) worden in het Middelandse zee gebied op grote schaal toegepast als additief in voer voor kleine herkauwers (Vasta, 2009). In vitro en in vivo onderzoek heeft consistent laten zien dat bij herkauwers gecondenseerde tannines zoals die uit quebracho de groei van de dieren verbetert, de wormbelasting verlaagt en de de ammoniak en methaan emissie vermindert bij grazende dieren (Animut et al., 2008; Getachew et al., 2008). In een overzichts artikel worden de effecten van tannines op de pensvertering besproken (Buccioni et al., 2012). Tannines hebben geen invloed op de enzymactiviteit in de pens maar veroorzaken een shift in de microbiële samenstelling van de pens. In een later artikel is gekeken naar de melksamenstelling en de pensmicrobiota bij melkschapen die naast sojaolie ook tamme kastanje of quebracho tannines (2 % <) in het dieet kregen (Buccioni et al., 2015). Hiervoor zijn 18 Comisana ooien op dag 122 ± 6 van de lactatie verdeeld over 3 groepen. De dieren kregen gesneden grashooi en krachtvoer met 84.5 gram sojabonenolie per kg en 52.8 gram bentoniet/kg (controles), controle dieet met kastanje tannine extract (CHT) of controle dieet met quebracho tanninne extract (QUE). De proef duurde 4 weken, melkgift werd dagelijks gemeten, melksamenstelling en bloedparameters wekelijks. Aan het eind van de proef zijn pensmonsters verzameld en is de pH, het vluchtige vetzuren profiel en het relatieve aandeel van Butyrivibrio fibrisolvens en Butyrivibrio proteoclasticu in de pens microbiota bepaald. Leverfunctie, melkgift en grove samenstelling van de melk werden niet beïnvloed door tannines. Wat betreft de vetzuursamenstelling van de melk waren er wel significante veranderingen in linolzuur gehalte (CHT +2.77% en QUE +9.23%), vaccenic zuur (CHT +7.07% en QUE +13.88%), pens vetzuur (CHT −1.88% en QUE +24.24%), stearine zuur (CHT + 8.71% en QUE −11.45%), en verzadigde vetzuren (CHT −0.47% en QUE −3.38%). Deze verschillen werden waarschijnlijk veroorzaakt door de gecondenseerde versus de hydrolyseerbare tannines van respectievelijk Quebracho en tamme kastanje die het microbiele metabolisme in de pens beïnvloeden. Dit werd indirect bevestigd door de veranderingen in het aandeel van B. fibrisolvens  (3 x hoger bij CHT en 5 x hoger bij QEU) en B. proteoclasticus (5 x minder bij CHT en 15 x minder bij QUE). Het effect van het kastanje dieet op de vetzuursamenstelling van de melk zat tussen de controles en de QEU in. De auteurs concluderen dat de combinatie van soja olie en tannines een manier is om de vetzuur samenstelling en zo de nutritionele waarde van de melk te moduleren. Recent onderzoek (Buccioni et al., 2017^a) toonde aan dat tannines van kastanje en quebracho de biohydrogenatie van overzadigde vetzuren kan remmen door de bacterie populatie in de pens te moduleren.

Onderzoek bij grazende schapen (Buccioni et al., 2017^b) is ook het effect van soja olie in het krachtvoer met tamme kastanje tannines (CHT) of Quebrach tannines (QUE) onderzocht op melksamenstelling en prestatie. Hiervoor zijn weer 18 Comisana ooien op 172 ± 6 dagen lactaties verdeeld in 3 groepen; onbeperkte weidegang met krachtvoer met 84.5 gram sojaolie/kg droge stof en 52.8 g bentoniet/kg in het controle dieet en controle dieet met 52.8 g/kg droge stof hydrolyseerbare kastanje tannines (CHET) of 52.8 g/kg droge stof quebracho gecondenseerde tannines (QUE). Na 15 dagen voorperiode duurde het experiment 4 weken. QUE en CHET hadden geen invloed op de melkproductie en samenstelling. De caseine index was significant hoger in de QUE groep. De stremmings parameters werden wel beinvloed door tanninens en was hoger bij QUE terwijl k20 bij beide tannines verhoogd was. De vetzuursamenstelling in het bloed was wel veranderd en vertoonde hogere gehaltes aan vaccenic zuur en minder stearinezuur. In de melk waren er weining veranderingen in vetzuurproefiel, waarbij pens vetzuur toenam, het sterkste bij QUE. Ook bij in vitro onderzoek bleken tannines uit tamme kastanje en quebracho de vetzuur samenstelling in de pensvloeistof te moduleren (Buccioni et al., 2011).