1.3 - Opdrachten en overwegingsvragen
Naast de kleine opdrachten tussendoor, vind je hier een grotere opdracht waar je met de klas mee aan de slag kunt. Ook lees je overwegingsvragen. Dit zijn vragen die je aan het denken zetten en je aanmoedigen om vanuit een ander perspectief te kijken. Lees eerst de overwegingsvragen voordat je aan de opdracht begint.
Overwegingsvragen
Vanuit de verschillende rollen zijn er ook verschillende vraagstukken waar je mee rondloopt. Bijvoorbeeld:
Overdrager: Je wilt je kinderen allemaal gelijk behandelen. Dus de overnemer en de niet-overnemende boers en zussen zijn allemaal gelijk. Hoe kun je ze gelijk behandelen?
Overnemer: Wanneer jouw broers, zussen en hun partners jou het bedrijf niet gunnen en jouw ondernemerskwaliteiten onderschatten, kunnen ze je tegenwerken i.p.v. met je mee denken. Hoe zorg je ervoor dat iedereen vertrouwen heeft in jouw kwaliteiten? Wat kun je leren van hun twijfels?
Partner: Wat betekent het voor jou als jouw partner het bedrijf gaat overnemen of overdragen? Is er een plaats binnen het bedrijf voor jou? Verandert jouw rol in het bedrijf? Kun jij jouw ambities en wensen blijven waarmaken? Wat is de relatie met de familie? En waar wil jij wonen: op het bedrijf of juist afstand bewaren?
Familie: Denk na wat voor jou belangrijk is bij de bedrijfsovername en bedenk hoe je dat het best bespreekbaar kunt maken.
Adviseur: Familierelaties kennen een sociaal-emotionele component die lastiger op tafel te krijgen is dan de financieel, juridische en fiscale kant.
Waar moet je nog meer rekening mee houden?
Cultuur, samenstelling en gewoontes spelen allen een rol bij het aandachtspunt familie. Hoe meer men gewend is zaken bespreekbaar te maken, hoe soepeler het proces loopt. Vertrouwen, gunnen en respecteren zijn cruciaal.
Vooruitschuiven of uitstellen van het te voeren gesprek heeft meestal weinig zin. Dezelfde noten moeten toch gekraakt worden. Regel wat er te regelen valt. Pas aan als zaken of de situatie veranderen en praat er over.
Betrek op het juiste moment de familie. Wanneer overnemer en overdrager er samen niet uit zijn, zorgt dit direct voor twijfel bij de familie. Anderzijds kan het voor de familie als een voldongen feit overkomen, wanneer de plannen volledig klaar zijn en er geen ruimte meer is voor ideeën en inbreng.
Een bedrijf overnemen tegen de marktwaarde is voor weinig overnemers weggelegd. De overnemer krijgt in feite een veel groter deel van de erfenis dan de niet-overnemende familieleden. Naast gunnen en vertrouwen in de overnemer moeten er zakelijke afspraken gemaakt worden. Deze moeten vastgelegd worden in statuten, contracten en testament.
Er zijn heel veel ‘als..dan’ zaken te bedenken: contracten en testamenten moeten niet te complex worden. Door interne en externe veranderingen kunnen afspraken niet meer geldig of onbruikbaar worden. Regelmatig beoordelen of de contracten en testamenten nog op de juiste manier zijn opgesteld, is het advies.
Ook bij het overdragen aan niet-familieleden moeten veel zaken vastgelegd worden.
Opdracht
Bij deze opdracht ga je aan de slag met de casus die bij praktisch voorbeeld staat.
Eerst moet je meer weten over deze casus. Spreek met elkaar in ieder geval de volgende dingen af:
Type bedrijf
Grootte van het bedrijf
Jullie gaan nu in groepjes aan de slag. Eén groepje vertegenwoordigd één rol. Verdeel de rollen over de 6 groepjes.
De overdrager
De overnemer
Partner van de overdrager
Partner van de overnemer
De broers (en hun gezin)
De zus (en haar gezin)
Maak het wat persoonlijker door een profiel op te stellen van jouw persoon. Kies een naam, leeftijd, karaktertrekken en interesses.
Iedereen verdiept zich in zijn/ haar rol(len). Probeer zoveel mogelijk vanuit jouw rol te denken: denk dus vooral aan jezelf bij deze opdracht. Het gaat erom dat je je inleeft in een bepaalde rol en gedachten en ideeën die daarbij horen. Houd het realistisch. Probeer een beeld te krijgen van deze onderwerpen:
Wat verwacht ik van de overnemer?
Wat wil ik zelf in het bedrijf doen of juist niet?
Wat vind ik privé belangrijk en welke veranderingen zullen er in mijn privéleven zijn als het bedrijf overgenomen wordt?
Maak een lijstje met relevante informatie voor de overnemer (ook als jouw rol de overnemer is). Benoem:
3 effecten die de bedrijfsovername op jouw persoon hebben
3 vragen die aan jouw persoon gevraagd kunnen worden.
Presenteer jullie persoon aan de rest van de klas.
Tijdens de presentaties schrijf je per rol één ding op dat je geleerd hebt/ dat je meeneemt.
Bespreek de opdracht klassikaal na. Wat is jullie opgevallen?