Melkgeitenbedrijf 'De 4 Vennekeshoeve'
- Willemijn van de Geest
- Iris de Munck
- Servicedesk Groenkennisnet.nl
Ook met ons melkgeitenbedrijf “de 4 Vennekeshoeve” in Oirschot (Brabant) hebben we mee gedaan aan het project ‘Duurzaam Vlees, Natuurlijk!’ van de verschillende onderwijsinstellingen. Wij, dat zijn Jan & Jeannette van de Ven, de oprichters en eigenaren van dit melkgeitenbedrijf. Hoewel de melkproductie onze hoofdactiviteit is hebben we tevens aandacht voor de afzet van geitenvlees.
Misschien wel goed om even te schetsen dat er veel verschillende definities en meningen zijn over duurzaamheid. Vaak bedoeld idereen er iets anders mee. Dat maakt het lastig om aan de verwachtingen van anderen te voldoen als je niet vooraf afstemming hebt over het uiteindelijke doel. Ons melkgeitenbedrijf is al jaren lang bezig met duurzaamheid en dat is niet ingegeven door idealisme. Het is ook in ons eigenbelang om zuinig met mensen, dieren, middelen en de aarde om te gaan.
De top 3 thema’s van duurzaamheid zijn dan ook lastig te benoemen, omdat iedereen daar specifieke ideeën bij heeft. Meest genoemd worden klimaat, circulariteit en dierenwelzijn als we de omgeving mogen geloven. We hebben echter meer vertrouwen in een duurzame samenleving. Dat betekent dat ieder van ons medeverantwoordelijk is voor de toekomstbestendigheid van onze aarde en de mensen die daar wonen. Dan heb je het naast klimaatvraagstukken ook over eerlijke verdeling van voedsel en water. Opleiding en gelijke kansen voor iedereen. Het hergebruiken van grondstoffen en het ter discussie stellen van onze welvaart-gewoontes zoals 3 x per jaar op vakantie met het vliegtuig.
Wat het lastig maakt is dat duurzaamheid niet ééndimensionaal is. De inspanningen die we doen hebben soms een averechts effect, anders dan dat we oorspronkelijk bedoelen. Een voorbeeld; in het kader van duurzaamheid in de veehouderij wordt vaak gepleit voor traaggroeiende rassen met meer ruimte voor dierenwelzijn. Een nobel streven toch? Toch hebben deze dieren meer input nodig van water en voer, en hebben dus een grotere CO2 footprint. Dat is tegenstrijdig met het oorspronkelijke doel. Duurzaamheid is wat ons betreft dan ook een compromis tussen de beoogde doelen. Belangrijk is om daarover het gesprek met elkaar aan te gaan. Niet met het doel om elkaar eisen op te leggen, maar om te kijken waar ieders rol ligt. De vraag te stellen wat kun jij bijdragen om de wereld een beetje meer duurzaam te maken.
Op ons bedrijf ligt de focus op een aantal zaken. We hechten veel waarde aan de mensen in onze omgeving. Al onze personeelsleden komen uit de directe omgeving, evenals een groot deel van ons ruwvoer. Wat we niet zelf verbouwen dat kopen we bij ondernemers in de buurt. Ook veel stagiaires vinden op ons bedrijf een plek om werkervaring op te doen. Daarmee krijg je positie in de lokale samenleving, iets wat wij beiden erg belangrijk vinden. We trachten ook transparant te zijn in onze bedrijfsvoering door ons bedrijf open te stellen voor bezoekers en via Social Media.
Daarnaast investeren we veel in de diergezondheid en dierenwelzijn. Onze dieren hebben een hoge gezondheidsstatus en een hoge levensproductie. Voordat hier het beeld ontstaat van “plofgeiten”, onze dieren zijn over het algemeen gezond, produceren veel melk en houden dat lang vol. Dat kan alleen maar als je optimale zorg voor je dieren biedt, 365 dagen per jaar. Dat begint bij een uitgebalanceerde fokkerij, zorgvuldige opfok en consistent management. Hierdoor hebben we met minder dieren, en dus minder grondstoffen, een hogere melkopbrengst dan vergelijkbare bedrijven in het buitenland. We passen het “duurmelken” toe. Onze geiten worden niet ieder jaar drachtig en lammeren slechts enkele keren af gedurende hun leven. Dat zorgt voor minder uitval bij de dieren, minder gezondheidsproblemen en medicijngebruik. Minder overtollig vlees (bokjes), minder arbeid, een gelijkmatigere aanvoer van melk door het jaar. Kortom gelukkige geit en gelukkige boer en boerin.
Energie speelt op ons bedrijf een belangrijke rol, we hebben geïnvesteerd in zonnepanelen op ons dak waardoor we nu netto leverancier zijn van groene energie. Ook met de aanschaf van machines en technische hulpmiddelen wordt kritisch gekeken naar energieverbruik. Onze geiten lopen nu te stralen onder de ledverlichting.
Een van de meest waardevolle pijlers onder ons bedrijf is de bodem. De bodem waarop we wonen en waarop we de gewassen verbouwen voor het voer voor de geiten. Door het organische stof gehalte in de bodem te verhogen proberen we onze bodem weerbaarder te maken voor ziektes en weersinvloeden. Dat kunnen we doen omdat onze stalmest daarbij een prima hulpmiddel is. De mest die we niet zelf gebruiken gaat naar boomkwekers en akkerbouwers in de omgeving. Ook de gewaskeuze en de specifieke rassen laten we beïnvloeden door onze drang naar duurzaamheid.
Een populaire term in de duurzaamheidsdiscussie is circulariteit. De veehouderij is bij uitstek een circulaire activiteit. De dieren eten in veel gevallen voer wat wij mensen niet kunnen verteren en produceren daar hoogwaardige eiwitten en mest voor. De mest die wij weer gebruiken om planten te laten groeien. Een groot deel van ons voer voor de geiten bestaat uit ruwvoer zoals maïs, gras. Luzerne, bietenpulp en hooi. Het krachtvoer bestaat voor het grootste deel uit reststromen uit de humane voedingsmiddelenindustrie en slechts voor een klein deel uit soja. We vinden het belangrijk dat er zo min mogelijk weggegooid wordt van hetgeen we gebruiken en dat geldt ook voor het vlees. De bokjes die op ons bedrijf geboren worden en niet voor de fokkerij nodig zijn worden opgefokt tot een leeftijd van 4 weken. Het vlees van deze bokjes wordt geëxporteerd naar Zuid Europa. Een aantal bokjes blijft langer op ons bedrijf, tot ongeveer 4-5 maanden. Dat vlees komt in Nederland op de markt in een aantal speciaalzaken. De oudere geiten die weggaan van ons bedrijf worden vaak ook geslacht, dit vlees wordt vaak afgenomen door allochtone Nedelanders. In Nederland kennen we het geitenvlees niet als onderdeel van ons menu. Een gemiste kans als je het ons vraagt want geitenvlees is smakelijk en voedzaam. Het bevat relatief veel eiwit en weinig vet en past dus prima in een gezond voedingspatroon.
Het project heeft ons geleerd dat er veel verschillende opvattingen bestaan over duurzaamheid en dat vaak gekeken wordt naar de duurzaamheid van een product. Het is nog niet zo eenvoudig als je daarover het gesprek aangaat. Wat ons betreft is het beter te spreken van een duurzame samenleving en te kijken naar ieders bijdrage daaraan.
https://www.landbouwenvoedselbrabant.nl/innovatie/agrifoodpluim/1635860.aspx?t=Pionieren-met-geiten